Na današnji dan: Preminuo Petar I Karađorđević – najdraži kralj Ribarske Banje

U Beogradu, 16. avgusta 1921. godine, preminuo je kralj Petar I Karađorđević, ujedinitelj srpskog naroda čija je vladavina obeležena parlamentarnim i demokratskim razvojem srpske kraljevine, u narodu prozvan – Čika Pera

Petar Karađorđević rođen je na Petrovdan, 11. jula 1844. godine u Beogradu, kao peto dete kneza Aleksandra i knjeginje Perside. Već sa 14 godina bio je prinuđen da napusti domovinu nakon Svetoandrejske skupštine koja je sa prestola zbacila njegovog oca.

Završio je čuvenu vojnu akademiju Sen-Sir, a kasnije je nastavio sa vojničkim i političkim obrazovanjem.

Petar Karađorđević je bio sklon idejama političkog liberalizma, parlamentarizma i demokratije. O tome svedoči i 1868. godina kada je u Beču štampao prevod knjige engleskog filozofa i političara Džona Strujarta Mila „O slobodi“. Tom prilikom je napisao i predgovor, koji će kasnije postati njegov politički program.

Tokom francusko-pruskog rata (1870-1871) borio se na strani Francuza, te danas jedna od glavnih avenija u Parizu nosi naziv njemu u čast (Avenue Pierre 1er de Serbie). Takođe, na obodu Bulonjske šume uzdiže se spomenik posvećen kralju Petru i njegovom sinu, Aleksandru.

Tokom Nevesinjske puške, odnosno ustanka Srba podignutog u proleće 1875. godine u Hercegovini, borio se na strani pobunjenika pod imenom Petar Mrkonjić.

Nakon majskog prevrata 1903. godine, biva izabran za kralja Srbije. Kao monarh, zalagao se za ustavno uređenje zemlje i bio je poznat po svojoj liberalnoj politici, o čemu svedoče mnogi hroničari i istoričari. Tako Vasa Kazimirović navodi da je Srbija nadmašila i samu Austrougarsku po unutrašnjim slobodama, te da je bila jedna od najliberalnijih država toga doba u celoj Evropi, pa i u svetu.

Poznato je da je Karađorđev unuk naročitu ljubav gajio prema Ribarskoj Banji, gde je često boravio lečivši reumu.

Upravo je Čika Pera u podnožju Jastrepca potpisao Deklaraciju o prisajedinjenju oslobođenih oblasti i povratku Kosova i Metohije matici, Kraljevini Srbiji. Dokument je nastao na osnovu odredbi Bukureškog mira kojim je završen Drugi balkanski rat.

U Ribarskoj Banji je rešavao i mnoga druga državna pitanja, pa ga je zbog toga posećivao i sam Nikola Pašić.

Kralj Petar je bio vrhovni komandant srpske vojske u balkanskim ratovima, dok je to mesto ustupio svom nasledniku – Prestolonasledniku Aleksandru u Prvom svetskom ratu s obzirom da je 1914. godine, zbog starosti, preneo kraljevska ovlašćenja na svog sina.

Kralj Srba, Hrvata i Slovenaca je postao 1. decembra 1918. godine, formiranjem Kraljevine SHS, te je u narodu ostao upamćen kao kralj Petar Oslobodilac, Stari kralj i Čika Pera.

Kraljevsku dužnost je napustio kada i ovaj svet, 16. avgusta 1921. godine. Tako je uz svog dedu Karađorđa, jedini vladar iz dinastije Karađorđevića koji je rođen i preminuo na srpskom tlu.

N. L.

Pre tačno 111 godina počela Cerska bitka