Šta sve čuva Umetnička galerija: Vladislav Todorović Šilja „Mesečeva obala“

U Umetničkoj galeriji Narodnog muzeja Kruševac čuva se slika „Mesečeva obala“ kruševačkog slikara Vladislava Todorovića Šilje (reg. br. 23). Slika je rađena tehnikom ulje na platnu

Piše: Ognjen Milićević

Vladislav Šilja Todorović bio je pripadnik druge, mlade generacije enformel slikara koji su zapravo u umetnički život i stupili sa tim radikalnim slikarskim praksama. Deo njihove kreativne energije bio je okrenut prema visokom, ili poznom modernizmu srpskog slikarstva na prelazu između šeste i sedme decenije prožlog veka koje su oni smatrali poslednjim ostatkom još uvek dominantnog „socijalističkog estetizma“, onom slikovnom poetikom koja više nije imala neposrednog kontakta sa vlastitim vremenom. Likovna kritika je odmah prepoznala poseban postupak slikanja Vladislava Todorovića te je on bio uvršćen u neke od najvažnijih izložbi koje su početkom šezdesetih obeležile taj trenutak u umetnosti. I njegovi samostalni nastupi potvrđivali su to mesto koje mu je recepcija plastičke umetnosti dala. Todorovićevi radovi su označeni kao „strukturalno slikarstvo“ zbog svoje reljefnosti koja je nastala i zbog unetih neslikarskih materijala: peska, žice, stakla, i dr., ali i zbog samog načina „slikanja“ kada je on grebao, derao, otiskivao tvrde predmete po njenoj površini. Na beogradskoj slikarskoj sceni Vladislav Šilja Todorović je izgradio jedan autentičan plastički svet koji i danas stoji kao jasan i ubedljiv pokazatelj svog vremena opštedruštvenih, ali i slikarskih drama. Vladislav Todorović Šilja bio je jedan od prvih slikara koji su u beogradskoj sredini prihvatili poetiku enformela koju je 60 – ih promovisao Lazar Trifunović. Todorović je dugo ostao vezan za enformel.

Osamdesetih se okrenuo figuraciji, inspirisan srednjovekovnim umetničkim nasleđem i počeo da radi predstave iz repertoara srednjovekovne umetnosti.

Referencijalni nazivi većine ranih Todorovićevih slika, kao što su između ostalih Prastari zavet (1961), Tragovi u pepelu (1961 – 1963), Kamen, voda i život i Okamenjeno more, (obe 1962.), Bešćutnost mora, Od neba do mora, (obe 1963.), Pepeljasto nebo, Mesečeva obala, Beskrajno nebo tuge i radosti (sve 1964.) i druge svedoče da umetnikovi inspirativni izvori proizilaze koliko iz neposrednog doživljaja prirodnih pojava, toliko i iz umetnikovih naknadnih refleksija o značenjima tih pojava podstaknutih njegovim subjektivnim egzistencijalnim projekcijama. Da Todorovićevo slikarstvo enformelnog perioda, bez obzira na referencijalne nazive, ipak ne potpada pod kategoriju „apstraktnog predela“, posledica je njegovog improvizovanog i ubrzanog slikarskog postupka u kojemu mimo proverenog načina slikanja koristi i slučajne intervencije curenja razblažene boje, uzastopnih nanošenja i skidanja spoljašnjih slojeva, čak i utiskivanja fragmenata nađenih predmeta u osetljivo tkivo podloge. Slike Tragovi u pepelu (1961-1963) i Kamen, voda, život (1962) neke su od antologijskih u ukupnom umetnikovom opusu dok rudimentarne forme u njima kao da su zatečene u stadijumu neprestanih preobražaja, podsećaju na neke praiskonske organizme, lišene čvršćih kompozicionih punktova i zatečene kao da lebde u nekom beskrajnom i nesagledivom izvanmaterijalnom prostranstvu.

Biografija umetnika

Vladislav Todorović Šilja je rođen u Kruševcu 1933. godine. Uoči Drugog svetskog rata prelazi sa roditeljima u Beograd, gde završava osnovnu i srednju školu. Studira redovno na Fakultetu likovnih umetnosti u klasi Nedeljka Gvozdenovića i 1959. godine stiče zvanje akademskog slikara. Posle dve godine, nakon završenih postdiplomskih studija, stiče akademsko zvanje magistra likovnih umetnosti. Šezdesetih godina bio je naš vodeći predstavnik apstraktnog ekspresionizma. Boravio na studijskim putovanjima u Italiji , Francuskoj, Austriji, Nemačkoj i Holandiji. Više od jedanaest godina je radio kao slobodan umetnik, da bi se zatim opredelio za pedagoški rad sa mladima. Od 1. septembra 1972. godine, pa sve do smrti, profesor je likovne kulture u Osnovnoj školi „Lazar Savatić“. Preminuo je 6. februara 1988. godine.

Učesnik je ključnih izložbi u istoriji beogradskog enformela: zajedno sa Branislavom Protićem i Zoranom Pavlovićem u Muzeju primenjene umetnosti 1961, na autorskoj izložbi Lazara Trifunovića Enformel – mladi slikari Beograda u Galeriji Kulturnog centra 1963. zajedno sa B. Protićem, Z. Pavlovićem i Živojinom Turinskim, sa Brankom Filipovićem Filom u istoj Galeriji 1965, na retrospektivi Enformel u Beogradu u Umetničkom paviljonu „Cvijeta Zuzorić“ 1982. Učestvuje na II i III bijenalu mladih u Modernoj galeriji u Rijeci 1962. i 1964. (na kojemu je nagrađen), akter je aktuelnosti enformela na tadašnjem jugoslovenskom umetničkom prostoru. Posthumna retrospektiva, sa težištem upravo na periodu enformela, posvećena mu je u Galeriji Kulturnog centra u Beogradu 2010.

Samostalne izložbe:

1961. Muzej primenjene umetnosti, Beograd
1963. Galerija Kulturnog centra Beograda, Beograd
1964. Galerija Kolarčevog narodnog univerziteta, Beograd
1965. Galerija Grafički kolektiv, Beograd
1966. Tribina mladih, Novi Sad
1967. Mala galerija, Niš
1968. Salon Muzeja savremene umetnosti, Beograd
1972. Likovna galerija Kulturnog centra, Beograd
1973. Galerija ’73, Beograd
1973 – 1974. Galerija Kolarčevog narodnog univerziteta, Beograd
1978. Likovna Galerija Kulturnog centra Beograda, Beograd
1985. Galerija Sopoćanska viđenja, Novi Pazar
1986. Likovna galerija Kulturnog centra Beograda, Beograd
1995. Galerija ULUS, Beograd
2010. Likovna galerija Kulturnog centra Beograda, Beograd
2013 „Šilja prijateljima, prijatelji Šilji“, Osnovna škola „Lazar Savatić“ Zemun, Beograd
Nagrade:
1964. Nagrada na III bijenalu mladih, Rijeka, Nagrada slikarske kolonije Sićevo
1965. Nagrada na izložbi ULUS-a „Svetovi mašte“, Beograd
1966. Otkupna nagrada na VII međunarodnoj izložbi, Banja Luka
1986. Nagrada za crtež, 26. oktobarski salon, Beograd

Stižu baloni, oldtajmeri i Limenka fest