Moravska Srbija, šta je stvarnost, a šta legenda- otkriva otvorena izložba Narodnog muzeja

„Nadiranje Osmanlija sa juga uslovilo je pomeranje težišta srpske srednjovekovne države ka severnim, rubnim krajevima nekadašnjeg carstva ka slivu triju Morava…” I upravo tu, na teritoriji Kruševca, i tog trenutka, 1371.godine počinje poznata, ali i manje poznata istorija koju otkrivaju stručnjaci Narodnog muzeja u okviru istraživačkog poduhvata “Moravska Srbija-između stvarnosti i legende”, predstavljena na izložbi otvorenoj večeras u velikoj sali ove ustanove.

Postavku čiju je izradu finansiralo Ministarstvo kulture i grad Kruševac neće biti i jedina u okviru projekta, budući da će do kraja godine biti objavljena i publikacija. I ona će, dodaju autori, istoričari Sanja Rutić-Votorović i Goran Vasić, koji su mesecima pripremali izložbu zajedno sa timom savetnika, konzervatora, istoričara i istoričara umetnosti, biti prirodan nastavak i rada na projektu i na neki način i cele stalne postavke Narodnog muzeja.

– Na šest panoa nalazi se opisani pretpostavljeni tok Kosovskog boja, sa činjenicama poput mesta, vremena, aktera i pogibije kneza Lazara i sultana Murata – kaže Sanja Rutić-Votorović. – Istažili smo i legende i nešto drugčiju istoriju,poput Orbinovog “Kraljevstva Slovena” i nešto kasnijih izvora gde se spominje Kosovski boj.

Jedna od autorki izložbe napominje da se prvi put predstavljaju i saznanja o srednjevekovnoj medicini, kao i da su istraženi apsketi srednjevekovne ishrane, odevanja. Poseban segment su i reprodukcije čuvene slike Uroša Predića “Kosovka devojka”, osnivanje i razvoj Crkve Lazarica čija se gradnja donekle poklapa sa formiranjem prestonice Moravske Srbije.

– Nadamo se da će izložba gostovati i u drugim mestima, jer ona nije namenjena samo kruševačkoj publici – kaže istoričar Goran Vasić, direktor kruševačkog muzeja.

Izložbu je zvanično otvorila gradonačelnica Jasmina Palurović. Sugrađane je pozvala da postavku pogledaju i upoznaju se sa svojim istorijom i dopune postojeća znanja. Da i nacionalna istorija može imati zgodan “tizer”, pokazuje i krajne dinamičan tekst iz kataloga:

“Izgledalo je da će prevagu odneti pogibija sultana, koga je po predanju bio Miloš Obilić. Do toga nije došlo, jer je Bajazit odlučno preuzeo zapovedništvo nad turskom vojskom i krenuo u protivnapad. Njegova vojska uspela je da zarobi ranjenog Lazara. Prema naredbi novog sultana, srpski knez je posečen… Vuk Branković pristiže u pomoć centru srpske vojske i odoleva Bajazitovim napadima. Bajazit, posle pogubljena brata Jakuba, pod izgovorom kazne zbog poraza, odlučuje da se povuče da bi u centru svoje države osigurao presto… Lik Vuka Brankovića postao je pojam nevere i izdaje, dok je istorijska istina potpuno suprotna”.

Za još više detalja i saznanja u vezi s tim šta se dešavalo uoči i u vreme samog Vidovdana 1389.godine, ali i nakon Kosovskog boja, koji je, bio jednako i pobeda i poraz brojčano daleko skromnije Lazareve vojske, posetite Narodni muzej u Kruševcu.

Tekst i foto:I.R.