Koje su tajne čuvenih mostova Budimpešte?

Jedno od najpoznatijih obeležja Budimpešte su mostovi koji se protežu preko Dunava. Od istorijskih do modernih, osam mostova na Dunavu pored zadivljujuće lepote imaju i praktičnu ulogu – povezuju dva dela grada, Budim i Peštu. Neki od njih su dobro poznati orijentiri dok drugi preuzimaju praktičniju ulogu. Međutim, svaki od njih čini ključni deo gradskog pejzaža i prepoznatljivu karakteristiku prestonice.

Ako prvi put krećete na Budimpešta putovanje, pored svih važnih znamenitosti, kulturnih i istorijskih spomenika, mostovi grada su nešto što morate da vidite! Ima ih osam, a svaki od njih ima specifične karakteristike. U nastavku vas upoznajemo sa svima njima:

Sečenji Lančani most

Jedna od najpoznatijih arhitektonskih znamenitosti Budimpešte, Lančani most je bio prvi stalni prelaz koji povezuje Budim i Peštu i vodi od palate do dna Castle Hill-a. 

Arhitektonski upečatljiv, most dug 375 metara otvoren je 1849. godine uz veliku pompu nakon devet godina izgradnje. Engleski inženjer Vilijam Tirni Klark projektovao je most, dok je škotski inženjer Adam Klark nadgledao izgradnju.

Zanimljiva je priča vezana za ovaj čuveni budimpeštanski most, u čiji obilazak vas vodi turistička agencija Lider travel, između svih ostalih znamenitosti. Most ima kamene skulpture lavova na svakom kraju. Lavovi imaju jezike, ali se ne vide odozdo. Legenda kaže da je po završetku i otvaranju mosta, Adam Klark bio toliko osramoćen zbog svojih lavova bez jezika da je skočio sa mosta u smrt!

Izgrađeni od kamena i livenog gvožđa, lanci koji mostu daju ime su okačeni između dva rečna stuba u klasicističkom stilu, oba visoka 48 metara. Pešačke staze sa obe strane mosta omogućavaju posetiocima da se dive njegovoj arhitekturi u neposrednoj blizini, dok istovremeno uživaju u zadivljujućim pogledima na Budimpeštu.

Margaretin most

Drugi najstariji most u Budimpešti, Margit Hid povezuje Peštu sa Budimom preko Margaretinog ostrva. Iza njegovog dizajna stajao je francuski inženjer Ernest Gouin, koji je u velikoj meri omogućen zahvaljujući sredstvima prikupljenim u vidu putarine na Lančanom mostu. 

Šest lukova je povezano sa sedam stubova, na kojima se mogu videti skulpture francuskog umetnika Tabarda. Suptilan i neimpozantan, most se neprimetno stapa sa okruženjem pružajući funkcionalan prelaz preko Dunava sa relativno nenaglašenom estetikom.

Osim što su ga digli u vazduh Nemci koji su se povlačili na kraju Drugog svetskog rata, most je doživeo neobjašnjivu eksploziju u špicu 4. novembra 1944. U nesreći, koja se dogodila na peštanskoj strani mosta, život je izgubilo na stotine ljudi.

Most slobode

Najkraći most u Budimpešti, ovaj prelaz povezuje dve strane grada između dva univerziteta: Univerziteta Corvinus i Univerziteta za tehnologiju i ekonomiju. Izgrađen po projektu arhitekte Janoša Feketehazija, most je otvoren povodom obeležavanja 1000. rođendana Mađarske 1896. godine. Konstruktivno, most je konzolni most sa rešetkama u stilu secesije – iako na prvi pogled izgleda kao lančani most .

Nakon uništenja tokom Drugog svetskog rata, most je bio prvi u gradu koji je obnovljen i ponovo je otvoren 1946. po prvobitnom projektu. Trenutno most omogućava prelazak drumskog saobraćaja i prometna je saobraćajnica između Budima i Pešte. Međutim, zahvaljujući radovima na renoviranju tokom leta 2016, most je bio pešačka zona dva meseca, a turisti i lokalno stanovništvo su se nadali da će tako i ostati.

Elizabetin most

Elizabetin most je jedan od novijih budimpeštanskih mostova (tačnije treći najnoviji). Ovaj uski prelaz između Budima i Pešte prvobitno je izgrađen kao lančani most i otvoren 1903. godine. Naziv je dobio u čast kraljice Elizabete Bavarske, čija statua se nalazi kraj mosta. 

Nakon što je porušen tokom Drugog svetskog rata, most je jedini u gradu obnovljen u novom stilu. Pal Savoli je bio arhitekta iza novijeg dizajna mosta, koji je ponovo otvoren 1964. i sadrži niz belih kablova i tehnologiju visećeg mosta.Most nije bio bez kontroverzi: njegova prvobitna konstrukcija bila je obojena korupcijskim skandalom, dok je savremeni most bio mesto brojnih nesreća zbog oštrog skretanja na jednom kraju.

Petefijev most

Povezujući Boraros ter na peštanskoj strani grada sa Goldmann Gorgi ter u Budimu, ovaj skromni most u južnom delu Budimpešte izgrađen je iz praktičnih razloga, u vreme kada je Mađarska trpela ekonomske poteškoće izazvane Prvim svetskim ratom. 

Poprečni most prvobitno nazvan Most Horti Mikloš, preimenovan je u Petefijev most nakon što je rekonstruisan 1952. godine (bio je dignut u vazduh tokom Drugog svetskog rata). Nosi ime poznatog mađarskog pesnika Petefi Šandora.

Arpad most

Nazvan po mađarskom princu velikom princu Arpadu (koji mnogi smatraju osnivačem Mađarske), ovaj most povezuje Obudu sa Peštom i prometna je saobraćajnica između njih. 

Drugi svetski rat prekinuo je izgradnju mosta koja je, kao rezultat, trajala 11 godina. Po završetku izgradnje pod komunističkim režimom, most je nazvan Staljinov most. Svoj prvobitni naziv vratio je 1958. godine. 

Sagrađen kao most od greda, tokom 1980-ih most je modernizovan i proširen i danas je širok 35,4 m sa šest saobraćajnih traka i dve tramvajske linije.

Rakoci most

Rakoci most je najjužniji od svih budimpeštanskih mostova, a otvoren je 1995. godine.

Prvobitno je bio nazvan po Budimskoj četvrti Lagimanios, koju most povezuje sa Peštom, a na kraju je preimenovan po plemićkoj porodici Rakoci. 

Još uvek se među lokalnim življem spominje pod originalnim imenom Lagimaniosi Hid. Na strani Pešte, kada siđete sa mosta, mogu se naći brojni muzički, umetnički i pozorišni prostori, uključujući Mađarsko narodno pozorište, MUPA i Palatu umetnosti.

Međeri most

Međeri most je najnoviji i ujedno najduži most u Budimpešti. Ovaj most sa kablovima sastoji se od pet delova i dostiže ukupnu visinu od 100 metara. Iako je njegova izgradnja bila u planu još od ‘90ih godina prošlog veka, počela je tek 2006. godine. 

Zanimljivo je kako je ovaj most dobio ime – bila je pokrenuta javna anketa. Svi ljudi, bili stanovnici Mađarske ili ne, mogli su da daju svoj predlog. Američki komičar Stiven Kolbert neočekivano je pobedio na glasanju, te je most trebao da nosi njegovo ime. Međutim, na kraju je izglasano prikladnije ime – Međeri, iako se nije visoko plasiralo tokom glasanja.

Foto: Preuzeto sa „Freepik“, autor „leyy“