Istražujemo poreklo imena sela: Grkljane, mesto pastirskih specijaliteta

Područje sela Grkljana nalazi se na blagim padinama Jastrepca koji, prema Kostićevoj legendi, ovde „silazi” kako bi se napojio sveže vode sa Rasine. Ostaci starina ukazuju na dugovremenu naseljenost, a narod govori o mnogobrojnim legendama koje se vezuju za nastanak njegovog imena.

Prema jednom predanju, zemljište sela bilo je izlomljeno poput grkljana (grla), a drugo navodi da su se, preko ovog terena, lovci vraćali sa Jastrepca iz lova. Morali su ulovljenoj divljači da seku glave i da kruševačkom dvoru odnose samo glave i trup. Za sebe su mogli da zadrže samo grkljane. Ondašnji pastiri bili su izvanredni kuvari, te su odlično pripremali obroke od delova divljači koji su im preostajali. Veruje se da je po tim specijalitetima – grkljanima selo dobilo ime.

Kostićeva legenda, koja se smatra najuverljivijom, govori da je knez Lazar, kada je pošao u Boj, na mestu današnjeg sela napravio pauzu kako bi večerao sa vojskom. Bili su mu poznati specijaliteti od grkljana, te je pastire zamolio da mu ih pripreme. Lazaru se obrok toliko dopao da je o njemu govorio na putu do Kosova. Pretpostavlja se da je to bila inspiracija za nastanak naziva sela.

Milutin R. Jugović nam donosi detaljniju priču o tome kako je vojska, na putu za Kosovo, prenoćila na ovom terenu. Meštani su se trudili da ih što bolje ugoste, ali vojska, koja je naišla sutradan, zatekla je samo grkljane od pečenih brava. Jedan vojnik je tada rekao: „Ovo su, ljudi, sve grkljani”. Smatra se da selo iz tog razloga nosi današnji naziv.

Prema drugoj priči, sam Lazar je od devojke tražio nešto za jelo. Iznela je pred njega kupus i meso, a nakon prvog zalogaja, knez ju je pitao:

– Zar ti, devojko, ne razlikuješ meso od grkljana?
– Razlikujem, care, ali su oni juče što su konačili pojeli sve drugo.

Inače, Grkljane je ratarsko seosko naselje razbijenog tipa, na dolinskim stranama Rasine. Smešteno je u podnožju Jastrepca i udaljeno 21 kilometar od Kruševca. Površina atara iznosi 2.320ha i prostorno se razvija u visinskom pojasu od 220 do 320 metara. Prema poslednjem popisu, iz 2011. godine, brojalo je 412 stanovnika.

J. Aksentijević