Trsteničani obeležili 105 godina od smrti majora Vojislava Tankosića

Sudbina je htela da major Tankosić, čuveni ratnik koga su, kako istorija beleži, njegovi vojnici obožavali, a neprijatelji ga se najviše plašili, nakon što je umro od posledica ranjavanja za vreme povlačenja srpske vojske 1915. godine, sahranjen na groblju u Trsteniku. Na  godišnjicu njegove smrti, 2. Novembra, delegacija Opštine Trstenik je položila venac na njegov spomenik

Svi koje iole zanima istorija Srbije znaju za majora srpske vojske Vojislava Voju Tankosića, hrabrog ratnika, četničkog vojvodu i velikog patriotu. Jedan je od osnivača Crne Ruke i učesnik najvažnijih istorijskih događaja u Srbiji, od Majskoga prevrata 1903. do Sarajevskoga atentata. Nosilac je Zlatnog vojničkog ordena Karađorđeve zvezde sa mačevima.

Voja Tankosić je rođen 28. septembra 1880. godine u Rukladi, a već po upisu na Vojnu akademiju upoznaje se sa Dragutinom Dimitrijevićem Apisom sa kojim učestvuje u zaveri protiv kralja Aleksandra Obrenovića u kojoj su kralj i kraljica Draga Mašin ubijeni 29. maja 1903. godine. Bio je to kraj dinastije Obrenović u Srbiji i dolazak na presto Kralja Petra Prvog Karađorđevića. Tankosić, tada potporučnik, komandovao je jedinicom koja je streljala braću Drage Mašin – Nikolu i Nikodija Lunjevicu, inače poznate po ponižavanju vojske i naroda.

Bio je legendarni komitski vojvoda koji je na prostorima takozvanih starih srpskih zemalja, Makedonije i Kosova i Metohije,  narod branio od terora Turaka i Arbanasa. Kao član komitske organizacije, naime, Tankosić je u zimu 1903/04 u Skoplju,  Bitolju i Solunu radio je na organizovanju komitskih akcija u Makedoniji. 

Učesnik balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, Tankosić je važio za jednog od najodvažnijih komitskih vojvoda i za dobrog strelca. Već tada je njegovo ime sejalo strah u austrijskoj i mađarskoj javnosti, pa se našlo i u ultimatumu koji je Austrougarska uputila Srbiji pred početak Velikog rata, a u kome traži da se on bez odlaganja uhapsi zbog učešća u organizovanju i naoružavanju grupe “Mlada Bosna”.

O Tankosiću su u narodu ispredane mnoge legende, a jedna od njih, koja svedoči o njegovom patriotizmu ali i prekoj naravi, jeste i da je 1912. godine navodno ošamario Vinstona Čerčila, kasnije premijeraVelike Britanije, a tada novinara, zbog jednog teksta u kojem je uvredio Srbe.

Svoju poslednju bitku major Tankosić bije prilikom povlačenja srpske vojske 1915. godine. Kao komandant bataljona smrtno je ranjen u Igrištu kod Velikog Popovića, 31. oktobra, a od posledica ranjavanja, umro je drugog novembra u Trsteniku. Kada je poginuo imao je samo 35 godina.

Njegovi vojnici su ga odneli i tajno sahranili na Trsteničkom groblju, ali su Austrijanci uspeli da ga pronađu, otkopaju i nakon ustanovljivanja identiteta, slikaju njegovo telo, kako bi uverili javnost da je veliki srpski junak zaista mrtav. Uz sliku je objavljen i tekst u bečkoj štampi.

Vojine posmrtne ostatke prenela je njegova majka Milja, uz pomoć Udruženja srpskih  četnika i sahranila na beogradskom Novom groblju 1922. godine. Na nadgrobnom spomeniku su uklesani stihovi:

Venac besmrtne slave

Srpska ti vila plete,

Nad tvojim grobom, Vojo,

Komitske plaču čete.

Ličnost Voje Tankosića, njegov život, a naročito događaji vezani za njegovu smrt, poslužili su kao inspiracija i Draganu Bjelogrliću prilikom snimanja serije “Senke nad Balkanom”. U mnogim mestima u Srbiji Tankosić je dobio svoju ulicu, a u Trsteniku, gde je prvobitno sahranjen, postavljen je i spomenik i spomen ploča sa njegovim imenom. 

ŽivomirMilenković