Stari Kruševac na slikama

U Umetničkoj galeriji priređen je završni program pod nazivom “Iz naše zbirke”, organizovan tokom trajanja izložbe “60 dela iz zbirke Umetničke galerije”. Dve slike sa motivom starog Kruševca i njihove autore, Živka Stojsavljevića i Jovana Erića Gaju, predstavila je istoričarka umetnosti Milica Rožman, doktorand na Odeljenju za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu.

– Stvaralaštvo Živka Stojisavljevića obeležile su tri faze, a najznačajnijom se smatra njegova posleratna faza, tzv. zeleno-plava tokom koje su nastali mnogobrojni pejzaži i gradski predeli. Ova slika koja je pred nama je iz 1955. godine i pripada toj fazi, iako je u nju uneo i druge pastelne boje – objašnjava istoričarka umetnosti, Milica Rožman.

Stojisavljevićeva slika nastala je u Kruševcu, na likovnoj koloniji, čiji je domaćin bio slikar Jovan Erić Gaja. Likovna kolonija je rezultirala izložbom, na kojoj je ova slika bila izložena, a iste godine Stojisavljević je poklonio Umetničkoj galeriji.

– U modernoj umetnosti posleratnog perioda postojale su dve koncepcije, jedna je podrazumevala slike sela, a druga grada. Na ovoj slici on je predstavio realnu topografiju grada. Ako pogledamo slike Kruševca iz pedesetih godina, videćemo istu tu topografiju. On prikazuje ljude, ali oni nisu jasni. To je jedna realna slika starog Kruševca, kada trg dobija evropski izgled – ističe ona.

Domaćin tadašnje likovne kolonije, Kruševljanin Jovan Erić Gaja, svoju životnu inspiraciju je pronašao u slikanju motiva Kruševca, prema kome je uvek osećao ljubav i privrženost, što se na slikama i vidi.

– Gajina slika je drugačija, i kada sam je gledala nisam mogla da shvatim iz koje perspektive je on posmatrao, zato što se Lazarica na ovoj slici ne nalazi sa odgovarajuće strane Donžonkule. Meni se čini da je on iz prvrženosti prema gradu na slikama kombinovao topografiju i motive starog Kruševca za koju je želeo da buduće generacije pamte, tako da možemo reći da se kod ovog autora prepliću lični doživljaj rodnog grada sa realnom topografijom – ističe Milica Rožman.

Autorka izložbe Biljana Grković, istoričarka umetnosti i muzejska savetnica, najavila je da će se i u budućnosti organizovati ovakva stručna vođenja i podsetila da je izbor simboličkih 60 dela 60 umetnika iz zbirke Umetničke galerije, zasnovan na hronološkom nizu, koji prati načine i uslove u kojima je zbirka nastajala i predočava značaj pravovremenih otkupa i postojanja stalnog fonda za otkup u stvaranju zbirki, govori o odnosu ka likovnoj umetnosti, ukazuje na relevantna svedočanstava umetnosti prošlosti i važnost predstavljanja, prikupljanja, proučavanja, kao i podrške savremenoj umetnosti u stvaranju sadašnje kao i buduće baštine.

M.S.