Neke nove fabrike – Kruševac dve decenije od početka masovne privatizacije

Zakon o privatizaciji koji je trebalo da obezbedi masovnu privatizaciju donet je 2001. godine, a predviđao je aukcijsku i tendersku prodaju društvenih preduzeća. Dve decenije kasnije u Kruševcu na prodaju čekaju još dva nekada društvena preduzeća, odnosno njihovi delovi, koja su imala neuspešne privatizacije, te još dva koja su, nakon loših privatizacija, završila u stečaju. Brojke pokazuju da je skoro polovina ugovora o privatizaciji kruševačkih preduzeća bila raskinuta

Prvo aukcijski privatizovano preduzeće u kruševcu bio je “Dom produkt”, prodat u martu 2002. godine, dok je tenderskom metodom nekoliko meseci kasnije prodata tadašnja Hemijska industrija “Merima”. U Rasinskom okrugu ukupno je, prema podacima nadležnih, sklopljeno 65 ugovora o privatizaciji, od čega je skoro polovina bila za kruševačka preduzeća – 33. Raskinuto je ukupno 26, od kojih 15 u Kruševcu.

Danas, skoro dve decenije kasnije, u privatizacionom portfelju Ministarstva privrede, iz Rasinskog okruga su još „Trajal“, deo „FAM/Hemofluida“ i Specijalna bolnica za rehabilitaciju Ribarska banja.

– Ministarstvo će, u zavisnosti od zainteresovanosti potencijalnih investitora sprovoditi dalji postupak privatizacije „Trajala“. U FAM-u, sadašnjem „Hemofluidu“, je kao jedna od mera za realizaciju UPPR-a, predviđena prodaja dela imovine strateškom partneru, što je učinjeno 2019. godine kada je potpisan Ugovor o prodaji imovine kompaniji „Valvolajn“ dok je u „Hemofluidu“ ostalo dvadesetak radnika radi sprovođenja preostalih aktivnosti utvrđenih UPPR-om – navode u Ministarstvu privrede.

Ta dva preduzeća su nakon ukidanja državne zaštite od poverilaca za preduzeća u restrukturiranju uspela da urade Unapred pripremljeni plan reorganizacije, koji podrazuve varaćanje nagomilanih dugova i eventualnu prodaju novom vlasniku.

Podsetimo da su tokom prethodnih godina, nakon neuspešnih privatizacija, kroz stečaj do novog vlasnika došli HI „Župa“, čije delove su kupila dva preduzeća, nastavljajući proizvodnju, te IMK „14.oktobar“ čiji su pojedini pogoni nastavili da rade. Za konfekciju „Zvezda“ i nekadašnji drvni kombinat „Savremeni dom“ stečaj je značio dolazak novih vlasnika, ali ne i nastavak proizvodnje.

Nakon nekadašnjih neuspešnih privatizacija nove vlasnike već godinama čekaju Fabrika ulja, koja odavno ništa ne proizvodi te „Branko Perišić“ koji trenutno posluje u okviru firme „Agrofinance“.

U Agenciji za licenciranje stečajnih upravnika koja je kao stečajni upravnik nadležna za ta dva preduzeća za portal KrševaGrad navode da se imovina stečajnih dužnika oglašava i izlaže prodaji nakon rešavanja imovinsko – pravnih odnosa, prikupljanja nedostajuće dokumentacije iz Katastara nepokretnosti i Agencije za restituciju.

– Za Fabriku ulja stečajni upravnik je unovčio deo pokretne i nepokretne imovine. Preostali deo nepokretne imovine će biti oglašen nakon pribavljanja dokumentacije od Agencije za restituciju, a u skladu sa Zakonom o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju. Za „Branko Perišić“ stečajni upravnik planira da, nakon pribavljanja potrebne dokumentacije od Agencije za restituciju, a u skladu sa Zakonom o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju, oglasi prodaju stečajnog dužnika kao pravnog lica – navedeno u odgovorima pomenute Agencije.

Zanimljivo je da naša redakcija slične odgovore dobila i pre četiri godine.

Što se tiče Specijalne bolnice za rehabilitaciju Ribarska Banja u Ministarstvu privede navode da njenu privatizaciju koče nerešeni imovinsko – pravni odnosi, sudski postupci i nepostojeći odgovarajući pravni okvir za privatizaciju zdravstvenih ustanova te napominju da se rešavanje tih pitanja očekuje u narednom periodu.

Tokom protekle dve decenije sa privredne mape Kruševca potpuno su, između ostalog, nestala preduzeća “Metalpromet”, “Agropromet”, “Deva”, “Ravnište”, “Zvezda”, “Cepak”, GP “Jastebac”, “Grafika”, TP “Kruševac”, TURO “Župa”, “Elektrouniverzal”, pomenuti “Dom produkt” te mnoga druga. Prodata su i nastavila da rade “Merima”, danas pod imenom “Henkel”, “Dušan Petronijević” – danas “DS Smit”, “Rubin”, a kupivši delove ovdašnjih fabrika u Kruševac su došli “Kuper tajer”, “Tatra”, “Valvolajn” te, podigavši svoje pogone, nemački “Kromberg i Šubert”… U međuvremenu su osnovana i brojna manja, privatna preduzeća, koja su preuzela proizvodnju tekstila, različitih elemenata iz metalske i drvne industrije te brojnih trgovinskih i uslužnih delatnosti.

J.B.