21. oktobar – dogodilo se na današnji dan

Na današnji dan 1941. godine Nemci su u Kragujevcu streljali više od 7.000 civila, među kojima i učenike kragujevačke gimnazije. Sećanje na ovaj zločin koji je Desanka Maksimović opevala u pesmi “Krvava bajka” svake godine se u Kragujevcu obeležava manijestacijom “Veliki školski čas” na spomen kompleksu Šumarice. A evo šta se još kroz istoriju dogodilo na današnji dan:

1422 – Umro je francuski kralj Šarl VI (Charles), koji je vladao 42 godine. U početku vladavine nazivan je „Šarl Voljeni“ (le Bien-Aime), a od 1392, posle nekoliko napada ludila dobio je nadimak „Šarl Ludi“ (le Fou). Tokom njegove vladavine Englezi, predvođeni kraljem Henrijem V (Henry), 1415. naneli su težak poraz francuskim trupama u bici kod Azenkura i osvojili severnu Francusku sa Parizom.

1760 – Rođen je japanski slikar Kacušika Hokusaj (Katsushika Hokusai), glavni predstavnik realizma u japanskom slikarstvu. Slikao je scene iz svakodnevnog života i predele, uključujući čuveni ciklus „Trideset pogleda na Fudžijamu“.

1772 – Rođen je engleski pisac i mislilac Semjuel Tejlor Kolridž (Samuel Taylor Coleridge). Postavio je filozofske i teorijske osnove engleskog romantizma, a njegovo delo, iako malo po obimu, snažno je uticalo na evropsko pesništvo 19. veka („Književna biografija“, „Stari mornar“, „Kublaj Kan“, „Kristabela“, zajednička zbirka pesama sa Vordsvortom (Wordsworth) „Lirske balade“).

1805 – U bici kod Trafalgara Britanci pod Horacijom Nelsonom porazili su francusko-špansku flotu, a da nisu izgubili nijedan brod. U bici je smrtno ranjen legendarni britanski admiral, a pobeda je Engleskoj obezbedila prevlast na moru za ceo naredni vek.

1833 – Rođen je švedski hemičar, industrijalac i pronalazač Alfred Bernard Nobel (Bernhard). Pronalaskom dinamita 1867. stekao je veliko bogatstvo čiji je deo zaveštao fondu za nagrade za vanredna dostignuća u fizici, hemiji, medicini, književnosti i zalaganju za mir.

1879 – Tomas Edison (Thomas) izvršio je u laboratoriji u Nju Džersiju probu svog najnovijeg izuma – sijalice sa grafitnim nitima. Sijalica je svetlela čitavih 13 časova.

1917 – Rođen je američki trubač, pevač, kompozitor i šef orkestra Džon Birks „Dizi“ Gilespi (John, Dizzy Gillespie), jedan od najboljih trubača i improvizatora u istoriji džeza. Imao je presudnu ulogu u stvaranju „bi-bap“ muzike.

1938 – Japanske trupe su posle nekoliko meseci bombardovanja zauzele kineski grad Kanton.

1944 – Američke trupe su zauzele Ahen, prvi veći nemački grad koji su u Drugom svetskom ratu osvojili saveznici.

1945 – Na izborima u Francuskoj prvi put su glasale žene.

1950 – Kineske trupe počele su okupaciju Tibeta.

1969 – Vili Brant (Willy Brandt) je formirao koalicionu vladu socijaldemokrata i liberala, i postao prvi socijaldemokratski kancelar Zapadne Nemačke. Vodio je politiku popuštanja zategnutosti u svetu, posebno u odnosima s istočnoevropskim zemljama, a njegova „istočna politika“ je doprinela stabilizaciji prilika u Evropi.

1969 – Umro je američki pisac Žan Luj Keruak (Jean Louis Kerouac), poznat kao Džek Keruak (Jack), najpoznatiji romansijer bitničkog pokreta pedesetih godina 20. veka („Na putu“, „Podzemljaši“, „Doktor Saks“, „Anđeli pustoši“).

1984 – Umro je francuski filmski režiser Fransoa Trifo (Francois Truffaut), jedan od tvoraca „novog talasa“ francuskog filma. Svetsku slavu je stekao prvim filmom „400 udaraca“ (1959), („Žil i Džim“, „Američka noć“, „Pucajte na pijanistu“, „Poslednji metro“).

1986 – SAD su naredile grupi od 55 sovjetskih diplomata da napuste zemlju do 1. novembra kao odgovor na proterivanje petorice američkih diplomata iz Moskve.

1990 – U Bejrutu je, zajedno sa članovima porodice, ubijen vođa libanske Nacionalne liberalne partije i jedan od lidera hrišćanske zajednice u Libanu Deni Šamun (Dany Chamoun).

1991 – Na osnovu odluke Predsedništva SFR Jugoslavije jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile su Sloveniju.

1994 – SAD i Severna Koreja su potpisale sporazum prema kojem će Pjongjang zamrznuti i potom napustiti nuklearni program.

1997 – Milo Đukanović, premijer Crne Gore, pobedio je na predsedničkim izborima Momira Bulatovića, dotadašnjeg predsednika, koji je imao podršku predsednika Srbije Slobodana Miloševića. Time je znatno smanjen Miloševićev uticaj u Crnoj Gori, a novi predsednik je svoju politiku usmerio na izdvajanje te republike iz jugoslovenske federacije.

2001 – Jugoslovenski general u penziji Pavle Strugar doborovoljno se predao Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, pred kojim je optužen za kršenje zakona i običaja rata na području Dubrovnika 1991. Bio je prvi oficir bivše Jugoslovenske narodne armije koji se dobrovoljno predao ovom sudu i osuđen je na osam godina zatvora.
2003 – U seriji velikih požara koji su zahvatili šume i naselja u okolini Los Anđelesa i San Dijega (južna Kalifornija), poginule su 22 osobe, izgorelo je više od 300.000 hektara šume i oko 3.500 kuća.

2005 – Umrla je Širli Horn (Shirley) džez pevačica i dobitnica nagrade „Gremi“, poznata po svojim intimnim, šapućućim vokalima i po virtuoznom sviranju na klaviru.

2007 – Umrla je britanska glumica Debora Ker (Deborah Karr) jedna od najvećih holivudskih glumica pedesetih godina. Među njenim najpoznatijim filmovima su „Odavde do večnosti“, „Kralj i ja“, „Quo Vadis“ i „Nezaboravna ljubavna priča“. Igrala je sa poznatim glumcima među kojima su Bert Lankaster, Jul Briner, Keri Grant.

2007 – Na vanrednim parlamentarnim izborima u Poljskoj, Partija prava i pravde (PiS), predvođena evroskeptikom Jaroslavom Kačinjskim, dobila je apsolutnu većinu. Na izbore je izašlo 55,3 odsto od 30,5 miliona registrovanih birača.

2011 – Umro Antonio Kasese (Cassese), italijanski pravnik, specijalista za međunarodno javno pravo, prvi Predsednik Međunarodnog krivičnog tribunala za bivšu Jugoslaviju (od 1993. do 1997.)

2014 – Jugoslovenska glumica, najveća tragičarka svog doba i članica Jugoslovenskog dramskog pozorišta od njegovog osnivanja, Marija Crnobori, preminula je u 96. godini.
2019 – U Švajcarskoj je uhapšen Zoran Pantić, osuđeni za ubistvo šestočlane bošnjačke porodice iz Teslića, koji je 24 godina ranije pobegao iz zatvora u Bjeljini.
Izvor: Agencija Beta

Foto: mons.wikimedia.org/w/index.php?curid=28167752