UG “Romani cikna“: Okrugli sto o problemima nasilja u romskoj zajednici

U okviru kampanje „16 dana aktivizma protiv nasilja nad  ženama“, Udruženje „Romani cikna“ organizovalo je okrugli sto o temi „Problem porodičnog i partnerskog nasilja u romskoj zajednici“. Uz specifičnosti  koje prate nasilje nad Romkinjama, učesnicima okruglog stola predstavljena su i iskustva institucija u procesu zaštite žrtava partnerskog i porodičnog nasilja

Da  Romkinje kao i žene iz većinske zajednice u velikom broju slučajeva jesu žrtve porodičnog i partnerskog nasilja, ali i da problem nasilja nad ženama u romskoj zajednici  kao višestruko diskriminisanoj grupi ima svoje specifičnosti, kazala je Slavica Rakić iz „Romani cikne“.

Romkinje su, kako je istakla, potpuno isključene iz privatnog i javnog života u smislu odlučivanja, u velikom procentu su nezaposlene,  a od ranog detinjstva su izložene nasilju i navikle su da trpe. Takođe, veoma mali broj romskih devojčica se školuje, a zbog ranog i višestrukog rađanja, te siromaštva i borbe za preživljavanje, kraći im je i životno vek.

Prema rečima Snežane Živković , istraživanja koja su sprovele organizacije u okviru Romsko ženske mreže pokazala su da su u romskoj zajednici žrtve nasilja žene svih životnih doba, da je najveći broj njih izložen kombinovanom fizičkom i psihičkom nasilju, ali da samo oko osam odsto Romkinja nasilje prijavljuje policiji. Nasilnici su uglavnom muškarci takođe svih životnih doba, većinom je reč o sadašnjim  i bivšim partnerima, ali i svekrvama, a u manjem procentu svekrima, očevima, braći, ujacima i stričevima.

Govoreći i oblicima nasilja, Živkovićka je kazala da fizičko nasilje obično prati i vređanje, ismevanje i zabrana izlaska iz kuće, a prema svedočenju anketiranih Romkinja, članovi porodice ih, pored  toga što im ne daju novac za kupovinu hrane i ostalih potrepština, često primoravaju da napuste posao ili im pak uopšte ne dozvoljavaju da se zaposle.

Prisutna je i pretnja oružjem, najčešće pištoljem ili nožem, te proganjanje koje se  većinom dešava od strane bivših partnera. Seksualno nasilje koje prema istraživanju doživljava oko šest odsto Romkinja, najčešće se  dešava u kontinuitetu i to od strane sadašnjih partnera.

Svi oblici nasilja, kako su pokazala istraživanja, uglavnom  se dešavaju pred decom.

– Iz iskustva u radu konsultantkinja u SOS službama, kroz fokus grupe i istraživanja sprovedena na većem broju ispitanica, gotovo da nije bilo slučajeva partnerskog i porodičnog nasilja a da se nisu odigrala pred decom. U najvećom meri deca su neposredno bila izložena nasilju kada je majka trpela psihičko, fizičko pa i seksualno nasilje– kazala je Živkovićka, naglašavajući da to što deca u takvim situacijama nisu direktno pretrpela povrede ne umanjuje posledice koje su na njih ostavile takve situacije.

Iako su Romkinje često žrtve partnerskog i porodičnog nasilja, manje od trećine njih se obraća za pomoć, a prema podacima Viktimološkog društva Srbije,  tek petina od onih koje nasilje prijave, zadovoljna je reagovanjem policije u takvim situacijama. Podaci pokazuju da su Romkinje najzadovoljnije reagovanjem zdravstvenih službi (98 odsto njih), u sličnom procentu i nevladinih organizacija, u nešto manjem procentu  i reagovanjem Centara za socijalni rad.

Živkovićka je iznela i podatak da se samo u pet odsto slučajeva prijavljenog nasilja vodio sudski postupak, a da su se izrečene mere zaštite uglavnom odnosile  na zabranu prilaska i daljeg uznemiravanja, manje na iseljenje iz prostora, najmanje na zabranu pristupa u prostor oko mesta stanovanja i rada.

U Udruženju „Romani cikna“ unapređenje društvene reakcije vide kroz ekonomsko osnaživanje i osamostaljivanje Romkinja, kroz razvijanje efikasnijeg multidisciplinarnog pristupa sprečavanju i suprostavljanju viktimizaciji žena i dece, kao i kroz razvijanje usluga pružanja psihosocijalne podrške žrtvama. Takođe, treba raditi i na podizanju svesti Romkinja da nasilje nije privatna stvar, gde bi trebalo da se uključe svi građani, mediji, nevladine organizacije, institucije i ustanove.

Kampanja „16 dana aktivizma protiv nasilja nad ženama“, u okviru koje je Romani cikna i organizovala okrugi sto, globalna je svetska kampanja koja se sprovodi od 1991. godine. Počinje 25. novembra, Međunarodnim danom borbe protiv nasilja nad ženama i završava se 10. decembra, Međunarodnim danom ljudskih prava. Kampanja obuhvata četiri važna međunarodna datuma koji povezuju žene, nasilje i ljudska prava.

Udruženje „Romani cikna“ postoji od 2010. godine, a nastalo je na inicijativu dugogodišnjih romskih i ženskih aktivistkinja u Kruševcu. Veliku podršku ima od Romske ženske mreže, čija je  članica od osnivanja. Prvo su i jedino žensko romsko udruženje u Kruševcu i tokom svog rada iniciralo je brojne promene u romskoj zajednici.