“Slovo o Gradu” u Narodnoj biblioteci

Dan oslobođenja Kruševca u Drugom svetskom ratu i vek od oslođenja u Velikom ratu u Narodnoj biblioteci obeleženi su književnim programima. Nakon otvaranja izložbe “Kruševac u literaturi 1918-2018”,  na kojoj su izloženi materijali koje poseduje zavičajno odeljenje Biblioteke, za posetioce je priređeno i “Slovo o gradu”

Književno veče “Slovo o gradu” na zanimljiv način, kroz zapise iz arhiva Crkve Lazarice, predstavilo je malu retrospektivu života u Kruševcu u vreme svetskih ratova i značaja ovog područja u ratnim godinama.

Zahvaljujući trudu Ljubice Petković, bibliotekarke savetnice kruševačke Biblioteke, prisutni su bili u prilici da čuju kako su sveštenici Lazarice, ali i savremenici tog vremena u kasnijim novinarskim zapisima videli velike sprske pobede u Prvom svetskom ratu na Ceru i Kolubari, napad Bugarske bez objave rata, povlačenje kroz zavejanu Albaniju, a potom proboj Solunskog fronta i nadu koju je doneo izmučenom narodu.

Žrtve i stradanja stanovništva ovog dela Srbije od tifusa i drugih zaraznih bolesti (oko 1000 njih u Kruševcu 1915-te), hrabri otpor učesnika Topličkog ustanka, regrutacija sedamanaestogodišnjaka za poslednju odbranu (iz Kruševca njih 126), glad, crna berza – deo su beleški koje su posetiocima čitali osnovci Anja Stanković i Mateja Vuković, polaznici Škole glume Studija lepih umetnosti “Artebella”, zajedno sa njihovom učiteljicom, glumicom Slađanom Nestorović Ristić.

U Kruševcu je u vreme Prvog svetskog rata utočište potražilo više od 50.000 izbeglica, u naš grad premešteno je 140 sanduka državne arhive, preseljene državne institucije poput Državnog saveta, Kasacionog i Apelacionog suda, Narodne banke… Grad je bio i značajan medicinski centar, u  njega je 1915. godine stigla i britanska medicinska misija, a većina javnih objekata pretvorena je u privremene bolnice za brigu o ranjenicima.

Podsetili smo se i kako je dr Marko Leko, tadašnji predsednik Crvenog krsta Srbije, zarobljen zajedno sa članicama britanske medicinske misije i oko hiljadu ranjenika i oficira u novembru 1915. godine, nadahnutim rečima uspeo da spasi Spomenik kosovskim junacima od rušenja koje je naredila austrugarska okupatorska vlast, a o čemu su svojevremeno kroz feljton Ivana Pudla pisale i novine GRAD.

Uz slične detalje vezane za život Kruševljana u Drugom svetskom ratu, atmosferu književne večeri upotpunio je repertoar pesama iz doba albanske golgote srpske vojske u izvođenju crkvenog hora “Sveti knez Lazar”.

Narodna biblioteka je, u okviru obeležavanja Dana oslobođenja, u Kutku za mlade u Dušanovoj ulici  priredila i program posvećen Škotskoj ženskoj bolnici koja je u Kruševcu radila u vreme Prvog svetskog rata u krugu sadašnje kasarne “Car Lazar”.