Istražujemo poreklo imena sela: Velika pijaca u Kupcima

Nedaleko od Kruševca, na desnoj dolinskoj strani Rasine, nalaze se sela Veliki i Mali Kupci, koja su naziv najverovatnije dobila po nekadašnjoj pijaci na koju su dolazili kupci iz Rasinskog, Kopaoničkog i Župskog kraja. Predanja o tome zapisali su Zdravko Kostić i Milutin R. Jugović.

U Kostićevom rukopisu navodi se da je selo postojalo još u doba kneza Lazara. Na njegovoj teritoriji nalazila se velika tržnica, gde se vršila razmena dobara, a trgovci i kupci bili su iz Župe, Toplice, Kopaonika, doline Rasine i iz drugih krajeva. Na tržnici se vršila nabavka namirnica i opreme za potrebe dvora.

Kuće su, na ovom prostoru, prvo počeli da grade trgovci i kupci, pa se veruje da je po „kupcima” selo dobilo današnje ime.

Prema drugoj verziji, selo je ovako nazvano zato što se u ovom delu Jastrepca vršila velika eksploatacija šume, naročito bukovih stabala i to sa terena gde se danas nalaze mesta: „Pepelara”, „Laz”, „Senoks”, „Veliki krš”, „Stošinac”… Balvani su, do današnjih Kupaca, prebacivani niz reku, odakle su ih rabadžije razvozile u razne krajeve. Trupci su, po pet ili deset komada, slagani u prave „kupe trupaca”. Seča drveća je dugi niz godina mnogima bila jedino zanimanje i izvor prihoda, te se veruje da inspiraciju za ime sela treba tražiti u rečima „kupe trupaca” i kupcima koji su tu pazarili.

Prvi zvanični trgovac monopolskih proizvoda u selu, odmah posle Prvog svetskog rata, bio je Trifun Triša Filipović , a 1919. ili 1920. godine u selo je došao Luka Đorđević i otvorio prvi dućan.

Jugović svoje legende vezuje za Velike Kupce. Zapisao je kako je na teritoriji današnjeg sela i pre Lazara postojala kolonija trgovaca. Oni su vodili brigu o snabdevanju radnika na Kopaoniku, ali i o daljoj razmeni rude i drugih proizvoda od nje. Prozvodi iz kolonije prodavani su celoj kneževini. Smatra se da su kupci bili inspiracija za davanje imena.

Druga legenda govori o trgovcima koji su, u vremene cara Dušana, prodavali zlatnu rudu koju su vadili rudari iz zlatarskih rudnika. Smatra se da je zbog tih velikih kupaca i veletrgovaca selo dobilo sadašnje ime.

Inače, Veliki i Mali Kupci su prvobitno predstavljali jedno naselje. Status samostalnog naselja dobijaju posle Drugog svetskog rata.

Veliki Kupci su ratarsko seosko naselje razbijenog tipa, udaljeno 18,5 kilometara od Kruševca. Površina atara iznosi 1.488ha, a 2011. godine brojalo je 927 stanovnika.

Mali Kupci su ratarsko seosko naselje razbijenog tipa, koje se prostire u visinskoj zoni od 220 do 300 metara. Udaljeno je 18 kilometara od Kruševca. U ataru, pored sela, na levoj obali Kupačke reke nalazi se mineralni izvor Slana voda sa mirisom sumporvodonika, a u samom naselju, Žarevcima, kaptiran je izvor sa visokim sadržajem metaborne kiseline. Prema poslednjem popisu imalo je 388 stanovnika.

J. Aksentijević