Obnova srednjovekovne crkve u Bogdanju

Na temeljima srednjovekovnog sakralnog objekta, na lokalitetu Đurovača u selu Bogdanju, kod Trstenika, obnavlja se crkva Svetog Đorđa, prema blagoslovu Mitropolita i Arhiepiskopa dr Davida Perovića

Piše: Živomir Milenković

Prvi kontakt sa lokalitetom Đurovača dr Jelena Vukčević, kustos istoričar Muzejske zbirke u Trsteniku imala je 2014. godine, tokom arheološke prospekcije nekoliko lokaliteta na teritoriji opštine Trstenik.

– Tom prilikom su u selu Bogdanje, na brdu Bogdanjštica, stručnjaci koji su vodili ovu arheološku prospekciju, ispred Narodnog muzeja Kruševac i Zavičajnog muzeja Župe, uočili ostatke sakralne građevine. Ovi ostaci, orijentisani u pravcu istok – zapad, su se nalazili na zaravni okruženi njivama, livadama i vinogradima. Okruživala ih je skupina samoniklih visokih stabala hrastova lužnjaka, prema kojima su meštani gajili posebno poštovanje, a čije je korenje devastiralo i onako već rastrešene i delimično očuvane zidove objekta. Ostatke crkve, tada izmerenih unutrašnjih dimenzija 14 h 6,5 metara, okruživala je drvena ograda.

U okviru terenske nastave studenata geofizike Rudarsko-geološkog fakulteta izvršena su terenska istraživanja na lokalitetu Đurovača 2015. i 2017. godine čime su dobijeni podaci koji su potvrdili da bi objekat po obliku i dimenzijama mogao da odgovara temeljima srednjovekovnog sakralnog objekta.

Inicijalni sastanak na kojem je razmotren predlog o obnovi crkve na lokalitetu Đurovača održan je 31. januara 2019. u kancelariji Muzejske zbirke. Sastanku su prisustvovali Ljubiša Radojević, inicijator obnove crkve, otac Nenad Nedić, nadležni paroh za Crkvenu opštinu Medveđsku, gde se crkva Đurovača i nalazi, i Jelena Vukčević, organizator muzejskih aktivnosti. Na ovom sastaku je Ljubiša Radojević izložio želju svog strica Ljubiše Radojevića (1925 – 2022), Bogdanjca koji je u tom trenutku živeo u Kanadi, da svoju životnu ušteđevinu uloži u obnovu crkve na lokalitetu Đurovača.

Nakon ovog sastanka, pristupilo se osnivanju Građevinskog odbora za obnovu crkve na lokalitetu Đurovača koji je inicijalno činilo 17 ljudi, među kojima su i osnivači Ljubiša. Radojević, otac Nenad Nedić i Jelena Vukčević.

Uz blagoslov Njegovog Visokopreosveštenstva Mitropolita i Arhiepiskopa dr Davida, pristupilo se sa prikupljanjem potrebne dokumentacije za obnovu crkve Đurovače, kao i dodatnim istraživanjima lokaliteta. Tokom 2019. godine ponovljena su geofizička snimanja lokaliteta, a nakon toga, uz dozvolu Ministarstva kulture, Narodni muzej Kruševac je izvršio i zaštitna arheološka iskopavanja.

Posle pauze zbog pandemije Korona virusa u 2020. godini, tokom 2021. godine sprovedene su aktivnosti na izgradnji temelja crkve praćene areheološkim nadzorom, kada su otkriveni ostaci zidova priprate. Na dan prenosa moštiju Svetog Đorđa i obnovljenja njegovog hrama, na verski praznik u narodu poznat kao Đurđic, 16. 11. 2021. osveštani su temelji nove crkve i položen je kamen temeljac sa gramatom o ustanovljenju hrama Svetog Đorđa.

Tokom 2022. ozidani su stubovi koji će držati kupolu hrama, a pokrenuta je inicijativa Građevinskog odbora da se temelj crkve proširi i na novootkrivenu pripratu, šta nije usvojeno od strane Zavoda za zaštitu spomenika. U međuvremenu, 2023. i 2024. je nastavljeno sa radovima na izgradnji hrama, zvonare i konaka uz odgovarajući arheološki nadzor nadležnih institucija, odnosno Narodnog muzeja u Kruševcu i Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva.

– Danas se gradnja crkve Đurovače privodi kraju zahvaljujući donatoru, porodici Radojević, kao i naporima oca Nedića zajedno sa članovima Građevinskog odbora. Đurovača tako postaje svetionik duhovne vere i kulture Bogdanjaca i ljudi iz okolnih krajeva – zaključuje dr Jelena Vukčević.