Naučni skup u Kruševcu „Otvoreno o aprilskom ratu 1941.“

U Legatu Milića od Mačve, a u organizaciji Istorijskog arhiva Kruševac održan je naučni skup o Aprilskom ratu 1941. godine u Jugoslaviji sa akcentom na Kruševački kraj, na kojem je nastupilo desetak istoričara i istraživača iz zemlje i značajan broj slušalaca

Skup su otvorili Kruševljani – Nenad Sokolović, direktor Istorijskog arhiva i Nebojša Đokić, istoričar i istraživač iz Beograda.

–Aprilski rat 1941. je nedovoljno istražen i predstavlja crnu tačku u srpskoj istoriji. O ozbiljnom otporu brojnih jedinica Vojske Kraljevine Jugoslavije govore konkretni podaci. Poginula su 452 nemačka vojnika u Nedićevoj Srbiji, a sa žrtvama u Makedoniji ta brojka prelazi 1.000, od kojih je oko 300 oficira. Stradale su tenkovske posade Nemačke armije, oko 300 tenkista je izgubilo živote i oko 1.000 ranjeno, a 87 posto tenkova je bilo onesposobljeno, kao i 186 aviona – istakao je Nebojša Đokić.

Prema rečima Đorđa Petkovića iz Paraćina, 12. pešadijski puk „Car Lazar“ hrabro se nosio sa nemačkim agresorom, kao i brojni oficiri i vojnici iz Kruševačkog kraja u raznim jedinicama Kraljevske vojske, a među njima i Branislav Đekić i Mihajlo Krsmanović iz Bačine. Aleksandra Trajković iz Beograda govorila je o civilno vojnim odnosima u Kraljevini Jugoslaviji, a Igor Rakić iz Pirota o demonstarcijama protiv Trojnog pakta 27. marta u Pirotu.

Mladen Veljković iz Kruševca je analizirao protest Kruševljana od 27. marta protiv saradnje sa Hitlerom i naveo podatak da je u njemu učestvovalo oko 2.000 građana, da su trajale do duboko u noć i da je podržan od Vojske. Nemci su bombardovali Kruševac 6. aprila, posebno Vojno tehnički zavod „Obilićevo“, od 12 – 14. aprila vođene su borbe sa agresorom oko stare srpske prestonice, a zatim se Vojska povukla iz grada i Nemci su ušli u Kruševac.

Ognjen Petrović iz Kruševca bavio se borbenim dejstvima „Aero puta“ i istakao iskazanu hrabrost avijatičara i podatak da je devet putničkih aviona oštećeno i izbačeno iz stroja. Vanja Uzelac sa Filozofskog fakulteta u Novom Sadu govorio je o ulasku mađarskih jedinica u Bačku i njihovom svečanom dočeku od strane domaćih Mađara.

Milomir Stević iz Kruševca upoznao je prisutne o učešću Kruševljana u 47. i 12. puku „Car Lazar“, o stradanjima naših vojnika na Bugarskoj granici i na drugim mestima u zemlji. Iz rasinskih sela bilo je 6 žrtava, a zarobljenici su poslati u logore i na prisilni rad u Nemačkoj, od kojih se većina vratila po završetku Drugog svetskog rata.

Streljani rodoljubi 29. juna 1943. u Kruševcu nisu upisani u matične knjige, kao ni stradalnici pre i posle tog nemačkog zločina i obaveza nadležnih državnih organa je da to učine.

Poslati i izloženi radovi biće štampani u posebnom zborniku ili u narednom broju časopisa „Rasinski anali“, a organizatori su najavili i nove naučne skupove u toku ove godine.

Ž. Milenković