Natalijina ramonda: Simbol srpskog stradanja u Prvom svetskom ratu

Danas se širom sveta, pa i u Republici Srbiji, slavi Dan primirja u Prvom svetskom ratu. U Kompijenjskoj šumi 11. novembra 1918. godine u 11 časova, Nemačka je potpisala kapitulaciju čime je okončan najveći svetski sukob do tada

Srbija je u ovom ratu platila skupu cenu, pošto je u njemu izgubila oko 1.100.000 stanovnika. Prema podacima istoričara Čedomira Antića, procenjuje se da je stradalo 26 odsto ukupnog stanovništva Kraljevine Srbije: 450.000 vojnika i 650.000 civila, a da kraj rata nije dočekalo više od polovine radno sposobnih muškaraca, odnosno 58 odsto.

U znak zahvalnosti svima koji su tada pali za slobodu, Republika Srbije je 2012. godine današnji dan proglasila državnim praznikom. Kao zvanični amblem novoproglašenog državnog praznika, ujedno je izabran cvet Natalijina ramonda.

Sama biljka je otkrivena 1884. godine u okolini Niša od strane doktora Save Petrovića, ličnog lekara kralja Milana Obrenovića. On je zajedno sa Josifom Pančićem opisao ovu vrstu i dao joj ime po kraljici Nataliji Obrenović.

Natalijina ramonda može da preživi ekstremno teške uslove života, pa čak i kada se osuši, uz par kapi vode se diže iz mrtvih i dobija novi život.

Zbog toga je poznata i pod nazivom „cvet feniks“. Simbolika sa srpskim stradanjima u Prvom svetskom ratu je potpuna. Srpska vojska je zajedno sa civilima bila prinuđena da 1915. godine napusti svoju otažbinu i preko albanskih gudura nađe spas, da bi već 1918. ponovo oživela i zajedno sa svojim francuskim kolegama probila Solunski front i odlučila pobednika u Velikom ratu.

Zanimljivo, ovaj cvet ljubičaste boje raste na planini Nidže. Njen najviši vrh je Kajmakčalan gde je srpska vojska 1916. godine uspela da ostvari prvu pobedu nakon Albanske golgote.

Upravo su na tom mestu po prvi put nakon mnogobrojnih stradanja, srpski vojnici ponovo stupili na teritoriju Kraljevine Srbije, isti oni koji su do pre par meseci smatrani mrtvacima.

Cvet Natalijine ramonde pored navedene planine, raste i u određenim delovima Srbije, Grčke i današnje Severne Makedonije. Nalazi se na spisku retkih, endemskih i ugroženih biljaka Evrope.

Pored „cveta feniks“, amblem krasi i zeleno-crna traka, inspirisana motivima odlikovanja Albanske spomenice iz Prvog svetskog rata, koja okružuje stilizovani prikaz ljubičastog cveta Natalijine ramonde.

Sam amblem se nosi na reveru u nedelji koja prethodi prazniku, kao i na sam Dan primirja. Kao simbol srpskog stradanja u Prvom svetskom ratu, Natalijina ramonda podseća savremenike na veliku hrabrost tadašnjeg srpskog seljaka i koliko je on bio spreman da se žrtvuje zarad svoje slobode i slobode svojih sunarodnika.

Foto: cmjp.rs
N. L.