Kruševačkim selima nedostaju gerontodomaćice
Postavljeno: 10.09.2016
U više od polovine sela na području kruševačke opštine nije dostupna usluga gerontodomaćica, pa o velikom broju staračkih samačkim domaćinstva brinu komšije i rođaci , po potrebi i mesne zajednice. Uz pomoć neophodnu za svakodnevno funkcionisanje , stara lica samoću navode kao nešto što im najteže pada u toj životnoj dobi
Da se briga o samačkim staračkim domaćinstvima u ruralnim sredinama uglavnom svodi na pomoć prvih komšija i bliskih srodnika, te predstavnika mesnih zajednica, podatak je do koga smo došli kroz projekat “Mapiranje potreba mesnih zajednica u Gradu Kruševcu”, koji su novine GRAD realizovale u saradnji i uz podršku Grada.
Rezultati istraživanja pokazali su tada da je usluga gerontodomaćice kao socijalna kategorija dostupna starim licima u 16 seoskih mesnih zajednica, dok u 26 nije.
Ukoliko se tome doda podatak da u svakoj mesnoj zajednici ima između 15 i 20 samačkih staračkih domaćinstava, a što je takođe podatak do koga smo došli kroz pomenuti projekat, može se zaključiti da oko 500 starih lica ne koristi ovu uslugu.
Mladi odlaze, stari ostaju sami
Prema svedočenju sekretara i predsednika mesnih zajednica, trend da mladi odlaze nije zaobišao gotovo nijedno od 101-nog naseljenog mesta na području Grada. Rezultat toga je, između ostalog, i sve više samačkih staračkih domaćinstava.
Pomoć mesnih zajednice tim licima se, kako navode, uglavnom svodi na raspodelu paketa hrane i sredstava za ličnu higijenu koje dobijaju od Crvenog krsta i Centra za socijalni rad, te na pripremu drva za ogrev ili čišćenje snega kad za tim postoji potreba.
Većinu staračkih samačkih domaćinstava bliski srodnici obilaze onoliko koliko im to obaveze dozvoljavaju, što je nedovoljno kada je reč o onima kojima je pored pomoći u svakodnevnom životu, neophodna i redovna medicinska pomoć.
Otežano do lekara i prodavnica
Međutim, veliki broj sela na području kruševačke opštine nema ni apoteku ni zdravstvenu stanicu, pa su starima koji se otežano kreću, često lekarski pregledi i nabavka lekova nedostižni bez pomoći drugih lica.
Takođe, većina starih lica uglavnom živi od poljoprivrede, mnogima je to ujedno i jedini izvor prihoda, a problem nastaje u trenutku kada zbog starosti i raznih bolesti koje prate to životno doba, više nisu u mogućnosti da obrađuju zemljište, niti da čuvaju stoku.
Problem starih u ruralnim sredinama je i nabavka namirnica i ostalih potrepština.
U kruševačkim selima uglavnom postoje jedna do dve prodavnice u kojima se meštani mogu snabdeti osnovnim životnim namirnicama, što znači da su te prodavnice od nekih kuća, među kojima ima i onih u kojima žive stara lica, udaljene i po nekoliko kilometara.
Nedostaje im pomoć ali i druženje
U ovdašnjem Centru za socijalni rad kažu da uslugu gerontodomaćice, kao socijalnu kategoriju, trenutno koriste 82 lica koja žive na selu, odnosno, 70 staračkih domaćinstava.
Ova usluga je, kako navode, zaživela polovinom 2011.godine, u okviru projekta koji je realizovan u saradnji sa resornim ministarstvom.
Projekat je trajao četiri meseca, angažovano je 17 gerontodomaćica, za pet manje nego danas, a uslugu je koristilo 97 lica, za 15 manje nego sada.
U Centru kažu da su realne potrebe mnogo veće, te da je zbog nedostatka sredstava, usluga gerontodomaćica trenutno dostupna pre svega nepokretnim i polupokretnim starim licima.
Kao važno ističu i to da su stara lica u seoskim sredinama mnogo više usamljena od onih koji žive u urbanim sredinama.
Prema svedočenju gerontodomaćica koje ih obilaze, najpre žele da popričaju sa njima, uz obrazloženje da su presrećni kada uopšte vide nekoga na svojim vratima.
Rezultati brojnih istraživanja koje su godinama unazad sprovodile nevladine organizacije, institucije i ustanove nadležne za brigu o starima, pokazuju da najveći broj pripadnika “trećeg doba”, siromaštvo i usamljenost navode kao dva najveća problema sa kojima se suočavaju. Da je za dostojanstvenu i sigurnu starost osobama preko 65 godina starosti potrebna pomoć drugih lica, potvrđuju i rezultati istraživanja koje je resorno ministarstvo sprovelo u saradnji sa Centrom za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka i Društvom demografa Srbije. Prema tom istraživanju, čak 90 odsto starih pati od nekog hroničnog obolenja. Ne malom broju njih, posebno onima koji su siromašni ( a čine većinu u toj populaciji), usled nemoći i zdravstvenih problema, neophodna je pomoć za svakodnevno funkcionisanje , kako u kući tako i van nje. Istraživanja pokazuju i da je gotovo svakoj drugoj siromašnoj staroj osobi potrebna pomoć druge osobe za odlazak u zdravstvenu ustanovu, nabavku i uzimanje lekova, a svakoj trećoj za plaćanje računa, nabavku potrepština, održavanje stana, te za ostvarivanje socijalnih kontakata. Pomoć oko pripremanja ili konzumiranja hrane potrebna je svakoj četvrtoj osobi, svakoj petoj za održavanje lične higijene, a svakoj šestoj pomoć je potrebna za kretanje po domaćinstvu. Istraživanje koje je resorno ministarstvo sprovelo u saradnji sa Centrom za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka i Društvom demografa Srbije, pokazalo je i to da se samačka staračka domaćinstva u velikoj meri oslanjaju na osobe van porodičnog okruženja, te da je veliki procenat onih koji su prepušteni sami sebi. Svoj emocionalni status u najvećem broju slučajeva stara lica su opisivala rečima “nemoć i napuštenost”, a kao jedan od većih problema ispitanici su naveli to što pravo na socijalno davanje ne mogu da ostvare jer su vlasnici poljoprivrednog zemljišta koje, inače, zbog starosti i bolesti nisu u mogućnosti da obrađuju.
Posao gerontodomaćice je održavanje doma (usisavanje, brisanje prašine, pranje sudova, peglanje odeće, brisanje prašine…), kao i nabavka namirnica, plaćanje računa, odlazak po recepte kod izabranog lekara, te nabavka lekova u apoteci. Gerontodomaćice pripremaju lake obroke i, ukoliko je potrebno, hrane staro lice. Takođe, one kontrolišu uzimanje propisanih lekova, te pružaju pomoć pri odlasku kod lekara. Gerontodomaćice kažu da njihov posao jeste odgovoran i težak, ali da je ljubav prema starim osobama prvi i osnovni uslov da bi neko uopšte mogao kvalitetno da ga obavlja. -Iskustvo stečeno na terenu nam govori da je usamljenost ponekad teža od bolesti i mi se trudimo im svakim našim dolaskom koliko toliko ulepšamo dan. Svaki njihov osmeh za nas je najveća nagrada- kažu gerontodomaćice.
Projekat je podržan od Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije
Psihičko nasilje - prepoznaj i pruži podršku
