Istražujemo poreklo imena sela: Makrešane – voljeni krš svojeglavog sina

Za Makrešane, selo neobičnog imena, vezuju se brojna predanja. Na njegovoj teritoriji pronađeni su značajni ostaci starije naseljenosti, arheološka nalazišta iz neolitskog i eneolitskog perioda, kao i srednjovekovni lokalitet Čair. Legende o nastanku specifičnog naziva zapisali su Zdravko Kostić i Milutin R. Jugović.

Prilikom selidbe naroda sa prostora današnje Dedine u Bivolje, jedan mladić se usprotivio toj odluci. Želeo je da se izdvoji od sveta i sam sebi pronađe mesto za život. Takvo ponašanje mladića razbesnelo je njegovog oca koji mu je, pokazujući kamenito brdo današnjeg Makrešana, rekao: „Mare ti ćeš meni gore na krš, pa onda gore možeš da krešeš koliko ti je volja, a meni nećeš da krešeš i da me brukaš!”.

Mladić je poslušao očev „savet” i otišao na krš, na čijim je poljanama sagradio sebi kuću. Nakon nekog vremena, u taj nepristupačan predeo počeli su da se naseljavaju i drugi stanovnici. Pretpostavlja se da je selo dobilo ime u čast svojeglavog sina kome je otac u besu uputo reči: „Mare gore na krš pa kreši”.

Jugović je zapisao da su za vreme turskog ropstva sela uglavnom bila naseljena mešovitim stanovništvom, te su neka imala više hrišćana, a neka muslimana. U Makrešane, koje je bilo čisto srpsko selo, jedne noći je došao putnik i upitao: „Ljudi, koji su to naseljenici?”. Kako prvi put nije čuo, upitao je ponovo i dobio odgovor: „Ma, kršćani, čoveče, zar ne čuješ”. Veruje se da je od reči „Ma, kršćani”, uz nestajanje slova „ć”, selo dobilo današnje ime.

Stare priče spominju i Turčina koji je upozoravao na krš Belo Brdo: „Ma krš, tu je najopasnije, tu žive zajedno kaluđeri i hajduci”. Smatra se da su reči „Ma krš” bile inspiracija za davanje imena. I dan-danas se od meštana može čuti da svoje selo zovu Makrš.

Inače, Makrešane je prigradsko ratarsko naselje zbijenog tipa. Površina atara iznosi 1.656ha, a prema popisu iz 2011. godine, selo je imalo 1.414 stanovnika. Na njegovoj teritoriji pronađeni su značajni ostaci starije naseljenosti, arheološka nalazišta Ornice i Jazbine iz neolitskog i eneolitskog perioda, kao i srednjovekovni lokalitet Čair.

J. Aksentijević