Isceljenje srpskog jezika i pisma – mart mesec srpskog jezika

Društvo za srpski jezik i književnost Srbije po drugi put je organizovalo akciju Mart – mesec srpskog jezika, a u njoj su učestovali đaci i profesori Gimnazije u Kruševcu. Organizovana su brojna predavanja, prezentacije i izložbe na kojima se govorilo o značaju jezika, a reč „isceljenje“ koju je predložila Nađa Milićević, učenica drugog razreda filološkog odeljenja, proglašena je za reč godine

Cilj manifestacije Mart – mesec srpskog jezika je da se popularizuje srbistika kao naučna disciplina u okviru slavistike, da se kod učenika osnovnih i srednjih škola probudi interesovanje za izučavanje srpskog jezika, kao i da se široj javnosti ukaže na značaj očuvanja srpskog jezika i jezičke kulture.

-Ove radionice su nas podsetile na značaj čuvanja jezika kao osnovnog obeležja naroda, glavnog stuba kulture i obrzovanja. Ovakvi časovi su neophodni za negovanje našeg kulturnog bogatstva, kao i za čuvanje naše istorije od zaborava, jer je jezik „hranitelj naroda“ i dokle god živi, dotle živi i narod-kaže prof. mr Dušica Dobrodolac.

Lingvistička sekcija Gimnazije čuva jezičko i kulturno blago raznovrsnim aktivnostima, javnim časovima, izložbama, istraživačkim radovima. Mentori sekcije prof. mr Dušica Dobrodolac i Stanislava Arsić, organizovale su u martu sa članovima sekcije niz aktivnosti, a sve sa ciljem da se u školi i lokalnoj zajednici podigne svest o značaju čuvanja srpskog  jezika i našeg pisma ćirilice.

Dan maternjeg jezika obeležen  je interdisciplinarnim časom u kome su pored ovdašnje Gimnazije učestvovali i učenici Gomnazije „ Centar“, Celje, jer su te nedelje bili na razmeni.  U uvodnoj besedi prof. Dušica Dobrodolac, podsetila je sve prisutne da je maternji jezik neodvojivi deo našeg stvaralaštva, učenja i druženja. Na lepotu srpske poezije podsetio nas je Martin Tomić, učenik 2-1, recitovanjem pesme „In memoriam” Miroslava Mike Antića, i istakao stvaralačku moć našeg jezika. Zatim su nas učenici 4/1, Nikolina Leković, Dunja Živković i Rastko Vasić, svojim prezentacijama podsetili na istoriju srpskog jezika i pisma, dok nam je Jovanka Bjelica  prezentacijom ukazala na značaj poznavanja jezika naših starina i nama danas arhaičnih reči analizom leksike dela „Koštana” Bore Stankovića. Učenica 4/10, Jana Jevtić, je predstavila svoj naučni rad „Natprirodna bića u frazeologiji srpskog jezika“ povodom ove radionice. U završnom interaktivnom delu časa, učenici iz Slovenije napisali su najlepšu srpsku reč, a Kruševljani su zapisali koja je za njih najlepša reč na slovenačkom jeziku, jer su jesenas bili nedelju dana u Sloveniji. Sve reči su postavljene na poster prezentaciji koja sada krasi školu.

Tokom marta, lingvisti  4/1 su predstavili metodologiju  jezičkih istraživanja  učenicima 2/1 kroz  radove o istoriji srpskog jezika i nastanku našeg pisma – ćirilice. U vršnjačkom učenju učestvovala je i Maša Jevtić, koja je predstavila  analizu leksike dela „Koštana” Bore Stankovića i na interaktivan način upoznala učenike sa arhaizmima, istorizmima i dijalektizmima našeg jezika. Prof. Stanislava Arsić održala je za učenike iz Slovenije – čas srpskog jezika, pa ih je na kreativan i zanimljiv način motivisala da nastave učenje srpskih reči.

U okviru manifestacije „Mart – mesec srpskog jezika”, Društvo je organizovalo „Izbor za reč koja je obeležila 2022. godinu”. Na konkursu su učestvovali učenici osnovnih i srednjih škola iz cele Srbije. Stiglo je 410 reči, a komisija je izabrala reč „isceljenje“. Ovu reč predložile su Nađa Milićević, učenica drugog razreda Gimnazije u Kruševcu i Vanja Lazarević, učenica trećeg razreda Filološke gimnazije u Beogradu.

„Iz perspektive srpskih osnovaca i srednjoškolaca, 2022. godinu obeležio je prestanak pandemije virusom korona, vraćanje uobičajenim obavezama, povratak u školu, nastavak druženja, izlazaka i života bez distance. Zbog toga su se među rečima koje su učenici predložili našle i buđenje, životovornost, zdravlje, iskra, nada, oživljavanje, ozdravljenje, pomak, prevazilaženje, preobražaj, preporod, prosvetljenje, uzleti i druge“ stoji na sajtu Društva za srpski jezik.

Pored reči koja je obeležila prethodnu godinu, birao se i najlepši stih narodne poezije, a pobedili su stihovi iz pesme „Zidanje Skadra”: „Imao sam od zlata jabuku, / Pa mi danas pade u Bojanu, / Te je žalim pregoretʼ ne mogu” („zlatni”, „najosećajniji”, „najtajanstveniji”, „najistančaniji”), koje je predložilo osmoro đaka.

Maša Jevtić (4-1), Jana Jevtić (4-10), učenice Gimnazije

Isceljenje

To je glagolska imenica nastala od prefiksiranog glagola isceliti (se), koji znači „lečenjem dovesti u zdravo stanje, izlečiti (se)”. Kada se odnosi na ranu, povredu, znači „zarasti, zamladiti se, zalečiti”. U osnovi ovog glagola nalazi se indoevropski, praslovenski i sveslovenski pridev ceo. Imenica isceljenje učestalo se koristi u savremenom srpskom jeziku, a elektronski korpus pokazuje da se često upotrebljava sa značenjem čudesnog, natprirodnog ozdravljenja i da se odnosi i na fizičko i na duhovno izlečenje.