Šta sve čuva Narodni muzej Kruševac: Deo nameštaja i predmeti iz inventara apoteke Kedrović

– Ključaonica kulturno-istorijskog blaga – šta čuvaju kruševački depoi –

U Narodnom muzeju Kruševac čuva se deo nameštaja (oficina) iz jedne od najstarijih apoteka u Srbiji koju je u Kruševcu 1868. godine otvorio Dragoslav Kedrović. Deo stalne postavke muzeja su i na desetine predmeta iz inventara apoteke (flašice, bočice, avan za biljke, posude, injekcije sa ampulama, levci, tučkovi). U kruševačkom muzeju može se videti i prvi recept slavnog apotekara.

Dragoslav Kedrović (1839 -1907) je bio prvi kruševački apotekar. Rođen je 1839. godine kao sin siromašnog mlinarskog radnika Janka iz Sentandreje i bogate majke Ane, Slovakinje. Otac mu je obešen jer je učestvovao u Mađarskoj buni 1848, kada je Kedrović otišao preko Save u Kragujevac, 1861. godine. Školovanje je počeo u Košici, a tirocinijum je pohađao u Bratislavi od 1858. do 1861. godine. Od jednogodišnje zarade je u Budimpešti završio jednu godinu farmacije. Ponovo se vratio u Kragujevac gde je ostao do 1866. godine. Radio je kao apotekarski pomoćnik. Godine 1866. je otišao u Minhen da završi drugu i poslednju godinu farmacije u klasi Justusa fon Libiga, čuvenog nemačkog hemičara, jednog od glavnih osnivača organske hemije.  Akademsku titulu je stekao 1867. godine, kada se preselio u Kruševac.

Prvu kruševačku apoteku otvorio je 1868. godine. Radila je pod imenom „Kod svetog Jovana” u ulici cara Dušana u prostoru gde je kasnije otvorena knjižara Bagdala, a zatim preko puta Kuća Simića. Od 1887. do 1893. godine je imala, u vreme banjske sezone, i svoje odeljenje u Ribarskoj Banji. Projekat za zgradu apoteke je uradio tada mladi Nikola Pašić (docnije predsednik vlade Kraljevine Srbije i Kraljevine SHS) kao inženjerijski pripravnik. U toj zgradi, preko puta Kuće Simića, apoteka je radila od 1893. do 1965. godine. Kao stručna institucija je bila veoma cenjena, doktor sanitetskog zavoda Janković je u svom izveštaju od 3. avgusta 1882. u delu za Kruševac napisao „apoteka ovdašnja vrlo je dobro ustrojena i snabdevena je potpuno sa potrebama. Lokal apoteke odgovara propisu, sva su joj odelenja dobra”.

Jedno od najupečatljivijih svedočanstava o visokim kriterijumima kojih se apotekar Kedrović držao dolazi od državnog hemičara Ferdinanda Šamsa koji je 1886. godine sproveo višednevnu reviziju u kruševačkoj apoteci i naveo veoma dobru ocenu rada ove apoteke. Milutin R. Jugović navodi da su se apotekom zdravstveno prosvetili ljudi Kruševca i okoline, a apotekareva kuća je bila i rasadnik kulture. Apoteka je takođe bila i škola za farmaceutski kadar obnovljene Srbije pa je u drugoj polovini 19. veka iz nje izašlo osamnaest apotekara. Prva filijala apoteke Kedrović je otvorena 1887. godine u Ribarskoj Banji, što je i prva apoteka u banjama Srbije. Kedrovićevu apoteku su vodili Dragoslav Kedrović, osnivač, od 1868. do 1907, njegov sin Dušan od 1907. do 1948. i Branislava Kedrović od 1948. do 1962. godine.

Pored toga što je u Kruševcu otvorio jednu od najstarijih apoteka, Dragoslav Kedrović pravio je i brojne svoje preparate. Bio je pobornik individualne terapije i brinuo je da narod privikne na stručno spremljene lekove. Sa učiteljima i profesorima je osnovao đački fond koji je novčano pomagao siromašnim učenicima. Od osnivanja, bio je neprekidno 25 godina na čelu ovog fonda i za svoj rad je odlikovan ordenom Svetog Save. Učestvovao je i u osnivanju Poljoprivrednog društva. Seljake je učio kalemljenju voćaka, spravljanju masla, objašnjavao im je dobru ishranu i borio se protiv nadrilekarstva. Bio je dopisni član Lekarskog i apotekarskog društva. Odlikovan je ordenom Takovskog krsta za učešće u ratovima 1876. i 1878. godine. Slobodan Simonović je naveo da Kedrović nijednog dana nije odsustvovao iz apoteke sve do smrti, a iza njega je ostao sin Dušan (1879—1965), koji je nastavio očevim stopama. Preminuo je 9. avgusta 1907. u Kruševcu.

Spomen obeležje „Kedrovićev cvet” od belovodskog peščara, rad vajara Milivoja Mićića, postavljeno je 1968. godine u čast stogodišnjice otvaranja apoteke na mestu na kome je nekada bilo reprezentativno zdanje i jedna od najstarijih apoteka u Srbiji.

Ognjen Milićević