Ratni veterani herojske 125. motorizovane brigade zahvalni Gradu Kruševcu na dodeli plakete Grada povodom 25. godišnjice od učešća u odbrani zemlje

– Sećanje na branioce otadžbine –

Herojska 125. motorizovana brigada je bila brigada Jugoslovenske narodne armije i Vojske Jugoslavije.Formirana je 23. septembra 1981. godine u Kosovskoj Mitrovici.Za najbolju brigadu JNA proglašena je 1991. Tokom rata u Krajini, 1995. godine, učestvovala je u dejstvima oko Pakraca u sklopu Novosadskog korpusa. Za vreme rata na Kosovu i Metohiji i NATO agresije na SR Jugoslaviju1998. i 1999. godine, bila je u sastavu Prištinskog korpusa.Brigada je 1999. odlikovana ordenom narodnog heroja od strane tadašnjeg predsednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića. Rasformirana je 2007. godine. Na svečanoj sednici Skupštine grada Kruševca pripadnicima herojske 125. motorizovane brigade uručena je vidovdanska plaketa Grada povodom obeležavanja 25 godina od učešća u odbrani zemlje od NATO agresije na SR Jugoslaviju, u svrhu očuvanja kulture sećanja na sve žive, poginule i nestale pripadnike ove herojske ratne jedinice. Plaketu je lično primio nekadašnji komandant 125. motorizovane brigade, general Dragan Živanović.

Herojska 125. motorizovana brigada učestvovala je u jednoj od najvećih bitaka tokom rata na Kosovu i Metohiji- bici na Košarama.

– 125. motorizovana brigada gravitirala je u tri garnizona: Kosovska Mitrovica, Peć i Vučitrn. U Peći su bile jedinice ranga pešadijskog, oklopnog i pozadinskog bataljona, izviđačke i inženjerske čete. Zona odgovornosti bila je od Peći do Dečana, pogranični deo koji se oslanjao prema Republici Albaniji. Osnovni zadatak jedinice bio je dubinsko obezbeđenje granice. Drugi bataljon bio je raspoređen od sela Punoševac do sela Junik. Borbenom grupom dva komandovao je tadašnji potpukovnik Ljubinko Đurković. Delovi te borbene grupe bili su raspoređeni u rejonu iza graničara – objašnjava naš sagovornik, ratni veteran Ivica Lazić.

Ratni veteran Ivica Lazić ispred zgrade Gradske uprave sa generalom Živanovićem

Na pravoslavni Veliki petak, 9. aprila 1999, u 03.00 počela je masovna artiljerijska vatra sa albanske strane u pravcu karaule Morina, gde je bio lažni napad, kako bi se interventne jedinice Vojske Jugoslavije odvukle u tom pravcu, da bi se oko 04.30 časova vatra prenela na karaulu Košare, uz masovni napad pešadije terorističke OVK. Vatra je bila otvorena od strane regularne Vojske Albanije prema pograničnim položajima VJ. U napadu su upotrebljavani topovi, haubice i minobacači i vatru su koordinisali jako dobro obučeni pripadnici francuske Legije stranaca. Albanci su napadali u tri pravca: prvi je bio prema vrhu Rase Košares, drugi je bio prema karauli Košare i treći prema vrhu Maje Glave. Tokom artiljerijskog granatiranja, otprilike 1.500 pripadnika OVK je neprimećeno prišlo granici. Tada se na prvoj liniji nalazilo 110 pripadnika VJ (graničari 53. graničnog bataljona), odeljenje minobacača 82 mm i posada bestrzajnog topa 82 mm (iz sastava 125. motorizovane brigade). Krvava bitka je trajala tokom celog dana sa velikim gubicima, pogotovo na strani napadača. Posle podne je OVK zauzeo vrh Rase Košares i odmah prešao u odbrambenu taktiku. To mu je takođe omogućilo da donese nekoliko artiljerijskih oruđa do tog vrha.

Tokom noći, OVK je napao pozicije VJ na vrhu Opljazu, pokušavajući da slomi otpor vojnika VJ, međutim, svi napadi su odbijeni uz velike gubitke, iako su imali podršku albanske artiljerije.

Tenk sa Košara ispred kasarne „Car Lazar“

OVK je pokušavao da slomi otpor druge odbrambene linije VJ ali ni ti napadi nisu imali uspeha. VJ je dovela specijalce, ratne veterane iz prošlih jugoslovenskih ratova, kao i nekoliko artiljerijskih oruđa. Krvava bitka na Košarama trajala je sve do 10. juna, kada je potpisan Kumanovski sporazum.

Pored toga što su avioni NATO pakta gotovo danonoćno bombardovali vojne i civilne ciljeve na Kosovu i Metohiji, zabranjenim kasetnim bombama, bilo je i pokušaja kopnene invazije na Srbiju iz više pravaca. Jedan od njih  išao je preko karaule Morina i Košare, što se završilo neuspehom neprijateljskih snaga. Albanski teroristi su imali pomoć u ljudstvu i od britanskih specijalnih jedinica SAS (trojica su im poginula kod Košara), Legije stranaca, američkih marinaca i raznih drugih plaćenika, najviše iz islamskih zemalja. Cilj napada sa albanske strane (operacija Strela) bila je ostvarivanje kopnene invazije na Kosovo i Metohiju i presecanje komunikacije između jedinica VJ u Đakovici i Prizrenu. Takođe, još jedan cilj je bio i zauzimanje šireg područja Metohije. General- major Dragan Živanović, tadašnji komandant 125. motorizovane brigade tvrdi, da su u terorističkim kampovima u Tropoji i Kukešu, Albanci obučavani od nemačkih i italijanskih vojnih instruktora. Do kopnene invazije na našu zemlju tada nije došlo zahvaljujući hrabrom otporu mladih vojnika i mudrih starešina koji su ih vodili. Tokom rata na Kosovu i Metohiji poginulo je 92 pripadnika brigade, 359 je lakše i teže ranjeno, a šest se i dalje vodi kao nestalo.

Spomenik palim borcima u krugu nekadašnje kasarne „Rasina“, sada park Kovid bolnice

Kruševac je grad koji čuva sećanje na heroje koji su život dali na braniku otadžbine.

– Herojska 125. motorizovana brigada u Kruševcu ima spomenik poginulim vojnicima i starešinama, Spomen- park u krugu nekadašnje kasarne Rasina (sada krug kovid bolnice), gde je za svakog poginulog vojnika zasađeno po jedno drvo sa njihovim imenima i prezimenima, kaoi spomen sobu u kasarni „Car Lazar“, kroz koju neguje tradiciju sećanja na poginule saborce. U krugu kasarne nalazi se i tenk, koji je učestvovao u dejstvima, 10. i 11. maja 1999, tokom bitke na Košarama. Drugi tenk je na Slobodištu. Oba tenka  predata su Narodnom muzeju Kruševac. 23. septembra ove godine u gradu pod Bagdalom biće otvorena ulica Heroja sa Košara, u čast svima koji su svoj život položili za otadžbinu – ističe Lazić.

Od sada je plaketa deo stalne postavke u spomen sobi kasarne „Car Lazar“

Svakog 9. aprila i 23. septembra obeležavaju se pomeni nastradalim borcima, na kojima se okupljaju porodice poginulih boraca, vojnici i starešine. Tako je u Kruševcu 9. aprila ove godine polaganjem venaca na Spomen obeležje u nekadašnjoj kasarni Rasina u Kruševcu, obeležena 25. godišnjica od bitke na Košarama, kojoj je prisustvovao tadašnji ministar za rad, zapošljavanje i socijalna pitanja Nikola Selaković, visoka delegacija Ministarstva unutrašnjih poslova ispred tadašnjeg ministra unutrašnjih poslova Bratislava Gašića,porodice poginulih, veterani i starešine.

Vetrani sa Košara ispred spomenika palim borcina

Za ratne veterane i nekadašnje pripadnike 125. motorizovane brigade velika je čast što su dobili ovo veliko priznanje od Grada, koje će od sada biti izloženo u spomen sobi herojske 125. motorizovane brigade u kasarni „Car Lazar“.

General Dragan Živanović zahvalio se Gradu Kruševcu što neguje tradiciju sećanja na stradale, čini sve što može da pomogne ratnim invalidima i porodicama poginulih boraca, i što na ovaj način čuva od zaborava 125. motorizovanu brigadu.

– Kruševac je primer kako se neguje tradicija i gaji ljubav prema onima koji su živote dali na braniku otadžbine – rekao je general Živanović prilikom dodele plakete Grada.

Ognjen Milićević