Na današnji dan: Otišao veliki Dobrica Ćosić

Akademik, pisac, romansijer i esejista, politički i nacionalni teoretičar, Dobrica Ćosić rođen je u Velikoj Drenovi kod Trstenika 29. decembra 1921. godine, a preminuo 18. maja 2014. u Beogradu

Nakon završene Osnovne škole, učio je Vinogradsko-voćarsku školu u Aleksandrovcu, Srednju poljoprivrednu školu u Bukovu kod Negotina, a maturirao je u poljoprivrednoj školi u Valjevu 1942. godine. Tokom Drugog svetskog rata učestvovao je u narodnooslobodilačkoj borbi, kao politički komesar legendarnog Rasinskog partizanskog odreda. Posle oslobodjenja završio je Višu političku školu „Đuro Đaković”.

Prvi roman „Daleko je sunce”, na temu partizanskog ratovanja na Jastrepcu, objavio je 1951. godine i od tada, ohrabren početnim književnim uspehom, profesionalno se posvetio književnom radu. Svojim delima dospeo je u sam vrh srpske književnosti. Napisao je kultne romane: „Korene”, „Deobe”, „Vreme smrti”, „Vreme zla”, „Vreme vlasti”, ali i mnoge druge. Može se reći da je u romanu našao formu koja najviše odgovara njegovom književnom duhu. Svojim delima nastojao je da predstavi tragičnu sudbinu srpskog naroda, opiše nacionalnu problematiku kroz jedan vremenski i prostorni okvir nabijen istorijskim događajima.

Pored književnosti, Dobrica Ćosić je i u političkom životu Jugoslavije ostavio jasan trag. Politički aktivan još tokom narodnooslobodilačke borbe, nakon rata je bio član Agitpropa Centralnog komiteta KP Srbije. Bio je narodni poslanik u republičkoj i saveznoj skupštini 12 godina. U početku na liniji sa partijskim vrhom i kao blizak saradnik Josipa Broza Tita, Dobrica Ćosić je svojim nezavisnim stavom i kritičkim istupima u javnosti postepeno stekao status političkog disidenta. Otvaranjem pitanja Golog otoka, suprotstavljenjem političkoj likvidaciji Milovana Đilasa i Aleksandra Rankovića i svojim stavom o položaju Srba na Kosovu i Metohiji, godinama je bio politički anatemisan i isključen iz javnog života. Usled turbulentnih promena tokom poslednje decenije XX veka, raspada države i građanskog rata, Dobrica Ćosić je juna 1992. godine izabran za prvog predsednika poslednje Jugoslavije. Posle samo godinu dana i sukoba sa predsednikom Srbije Slobodnom Miloševićem, smenjen je sa te funkcije.

Za dopisnog člana Odeljenja jezika i književnosti Srpske akademije nauka i umetnosti izabran je 1970, a za redovnog 1976. godine. Dobitnik je brojnih, najviših književnih nagrada za svoje stvaralaštvo.

Foto: Stevan Kragujević