Ministarstvo pokrenulo postupak – Veliki Jastrebac dobija status prirodnog dobra
Postavljeno: 21.09.2024
Ministarstvo zaštite životne sredine obavestilo je javnost o pokretanju postupka zaštite prirodnog područja I kategorije, odnosno Parka prirode „Veliki Jastrebac”. Ovaj park, koji se nalazi u centralnoj Srbiji, prostire se na teritoriji gradova Kruševac i Prokuplje, kao i opština Blace i Aleksinac, obuhvatajući planinski predeo Velikog Jastrepca.
Park prirode „Veliki Jastrebac” nalazi se u centralnoj Srbiji na teritorijama gradova Kruševac i Prokuplje i opština Blace i Aleksinac. Obuhvata planinsko područje Velikog Jastrepca koji je prevojem Grebac odvojen od Malog Jastrebca. Na severu prirodnog dobra se nalazi Kruševačka kotlina, na jugu Toplička kotlina, na zapadu su Mali Jastrebac i Aleksinačka kotlina, a zapadno Jankova klisura reke Blatašnica razdvaja planinu Jastrebac od ogranaka planine Kopaonik.
Planina Veliki Jastrebac je najšumovitije planina u Srbiji. U bogatoj šumskoj vegetaciji kao najvredniji i najrasprostranjeniji izdavaja se pojas bukovih šuma, unutar koga se javljaju čiste i mešovite sastojine, koje u pojedinim delovima imaju prašumski karakter, gde se kao posebno vredne zajednice izdvajaju šume planinskog javora sa bukvom i čiste šume planinskog javora, koje zajedno predstavljaju temeljnu vrednost planine Veliki Jastrebac. Planinski javor (Acer Heldreichii var. Pančić ), kao endemit Balkanskog poluostrva i strogo zaštićena vrsta, ovde ima jedno od svojih najsevernijih staništa i stabla stara preko 200 godina, sa visinom oko 30 m i prsnim prečnikom do blizu 1 m.
Pored tipova šuma u kojima se javlja planinski javor, kao značajne izdvajaju se i brezove šume, bukovo-jelove šume, šume bukve, graba i plemenitih lišćara, kao i različiti tipovi hrastovih šuma u nižim delovima planina, prvenstveno šume kitnjaka i cera.
Kao izrazito šumovit predeo, na koji se nadovezuju kompleksi obradivih površina, livade i pašnjaci, područje Velikog Jastrepca je od izuzetne važnosti budući da povezuje različite tipove staništa neophodnih za očuvanje brojnih strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta od nacionalnog i međunarodnog značaja.
„Veliki Jastrebac” ispunjava kriterijume za proglašenje zaštićenog područja I kategorije – zaštićeno područje međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.
Park prirode „Veliki Jastrebac” obuhvata površinu od 39.175 ha 76 a 29 m2. Prema strukturi površina katastarskih opština po vlasništvu, površine u obuhvatu zaštićenog područja su u državnoj (70,13%), privatnoj (26,57%) i drugim oblicima (3,30%) svojine. Na području PP „Veliki Jastrebac” ustanovljavaju se režimi zaštite prvog, drugog i trećeg stepena.
U skladu sa postupkom vrednovanja utvrđenim Pravilnikom o kriterijumima vrednovanja i postupku kategorizacije zaštićenih područja. „Veliki Jastrebac” ispunjava kriterijume za proglašenje zaštićenog područja I kategorije – zaštićeno područje međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.
Zbog prisustva značajnog broja ugroženih biljnih i životinjskih vrsta i prirodnih staništa na području Jastrepca je ustanovljeno područje EMERALD ekološke mreže pod nazivom „Prokop”, odnosno područja od značaja za očuvanje staništa i vrsta od evropskog značaja pod nazivom „Mali Jastrebac”, „Jastrebac” i „Jablanička reka” i područja za zaštitu ptica pod nazivom „Toplica” i „Dobrić-Nišava” u okviru ekološke mreže Natura 2000.
Inače, studiju zaštite Parka prirode „Veliki Jastrebac” izradio je Zavod za zaštitu prirode Srbije, koja je 29. jula 2024. godine dostavljena Ministarstvu zaštite životne sredine. Danom objavljivanja izvoda iz studije na internet stranici Ministarstva, ispunjeni su uslovi za pokretanje postupka zaštite ovog prirodnog područja.
M. J.
Hvala bogu i nasJastrebac da primeti neko
Sad kada su posekli sve što je krasilo deo kruševačke strane sad da bude prirodno dobro.
A što je još gore i dalje se nekontrolisano seče ono što je preostalo i po čemu je bio prepoznatljiv Jastrebac.
Bravo za genijalce!
Lepsi bi bio da nije poseceno mnogo stabla.
Lep nacin da se planina i sve u njoj , otudji i uzme od naroda
Ako to podhitno ne uradite i prekine se sa masovnom sečom stabala za deset godina biće golet
Neka je sa srecom
Kasno je sada za Jastrebac juce sam ga posetio i ono sto sam video je strasno. Posecen i unakazen, potpuno, tamo gde su bile prelepe bukove i hrastove sume sada su sikare kroz koje nemoze ni divlja sviinja da prodje, jad a ova akcija je samo pokusaj da se opere od odgovornosti sumska mafija koja je to organizovala. Ni za sto godina nemoze da se suma obnovi jer su nemilice secena stabla stara i po dvesta i vise godina. Jednom recju, STRASNO.!?
Jastrebac planina je posle drugog svetskog rata bila najbogatija planina šumom na Balkanu , dok je vršena kontrolisana seča šuma i pošumljavanja na mestima gde je promenjena struktura šuma , bilo je i opstanka šuma , reka itd , danas je sve opustošeno , naročito severna strana Jastrebca, reke i potoci presušuju , klima se menja , treba da prodju najmanje 200 godina da bi se stanje normalizovalo , i da sada bude proglašena nacionalnim parkom , budući posetioci šta mogu da vide , mrtvu prirodu i pustoš .
Donesite zakon o zabrani sece sume na Jastrebcu jer svaki dan vidjam kamione koji nose hiljade tona prelepih bukovih i hrastovih stabala
Ništa od nacionalnog parka dok se ne reši seča šuma.Šta se dešava na Malom Jastrebcu i zaštićenim životinjama (retka vrsta jelena) i mnogih drugih životinja? Inače i Mali Jastrebac posekoše a naši roditelji ga pošumljavali a mi pioniri skupljali gubaru i spašavali šumu i strahovali da nas jelen Miki ne napadne.Veliki pozdrav za ljubitelje prirode i životinja.